Bedrijven die met de meest gevaarlijke stoffen werken, de zogenaamde CMR-stoffen die bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, leven massaal de Arbowet niet na. Ze zijn wettelijk verplicht om bij te houden aan welke van deze stoffen hun werknemers worden blootgesteld en in welke mate. Deze gegevens moeten ze tot 40 jaar na de laatste blootstelling te bewaren. Maar dit gebeurt nauwelijks, blijkt in de Zembla-uitzending ‘Beroepsziekte niet erkend’.
Ieder jaar sterven in Nederland naar schatting drieduizend mensen door ziekten als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk. Zo’n 14 duizend mensen worden jaarlijks ziek. “Een schrikbarend hoog cijfer,” aldus Oosterhof. Ongeveer een miljoen mensen komen in Nederland op hun werk met gevaarlijke stoffen in aanraking.
Werknemer kan nu niet bewijzen ziek te zijn door het werk
In de praktijk houden zeer weinig bedrijven het wettelijk verplichte blootstellingsregister bij. Dit is van belang om later te kunnen achterhalen of mensen ziek zijn geworden door hun werk en mogelijk recht hebben op compensatie en erkenning. Bij bedrijven kleiner dan tien werknemers is dat drie procent. Van bedrijven groter dan honderd werknemers is dat slechts zestien procent, blijkt uit gegevens van de Arbeidsinspectie. Daphne van Doorn, advocaat bij de FNV en gespecialiseerd in beroepsziekten, noemt dit in de uitzending van Zembla “heel schadelijk voor werknemers”. Van Doorn: “Als je het niet meet en beoordeelt, weet je niet waar je je werknemers aan blootstelt en dus ook niet of ze veilig werken. En als ze dan ziek worden door hun werk, kan die werknemer het bewijs niet leveren dat dat door het werk komt.”
33 inspecteurs op honderdduizend bedrijven
Volgens de FNV ligt het probleem bij het gebrek aan handhaving door de Arbeidsinspectie. Van Doorn: “Er is de afgelopen tientallen jaren heel erg bezuinigd op de Arbeidsinspectie. Dus wordt er heel weinig gecontroleerd.” De Arbeidsinspectie erkent dat de handhavingscapaciteit beperkt is en dat er daarom keuzes gemaakt moeten worden. De inspectie controleert met 33 inspecteurs honderdduizend bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen.
Meerderheid Kamer wil juist versoepeling regels bedrijven
Ondanks de grote zorgen van de Arbeidsinspectie, is in de Tweede Kamer onlangs een motie aangenomen om de regels voor gevaarlijke stoffen juist te versoepelen. De motie van VVD-Kamerlid Arend Kisteman werd gesteund door PVV, NSC, BBB, CDA, CU, DENK, FVD, SGP, Volt en JA21. De motie noemt de huidige regels specifiek voor het midden- en kleinbedrijf “onwerkbaar” en roept op om te komen tot een “voor het mkb werkbare wijze van werken met gevaarlijke stoffen”. Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt dat juist bij kleinere ondernemingen de registratie van kankerverwekkende stoffen een stuk slechter is dan bij grote bedrijven.
Volgens FNV-advocaat Daphne van Doorn zijn werknemers hierdoor nog meer de dupe: “Dus aan de ene kant is duidelijk dat bedrijven hun verplichting niet nakomen en aan de andere kant wil je de regels nóg meer versoepelen. Daardoor wordt het nog moeilijker om de blootstelling aan schadelijke stoffen zichtbaar te hebben. Daar begrijp ik echt niks van.”
Kijk de uitzending van Zembla hier terug.