De achtergrond van de verplichte AOV voor ZZP’ers

Hij is er bijna: de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. Die zijn er niet blij mee en lijken zich nu echt te willen verenigen.

4 juni 2019. Zzp’end Nederland slaat steil achterover. In het nu nog principeakkoord dat straks pensioen­akkoord gaat heten, staat iets heel opvallends: een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen wordt verplicht. Deze week, driekwart jaar later, krijgen de eerste contouren van die zo gehekelde verplichte verzekering vorm.

Veel is over die contouren nog niet bekend. Maar uit stukken in handen van Het Financieele Dagblad blijkt dat de verzekering minder ruimhartig is dan die van werknemers in dienst. Wie arbeidsongeschikt raakt, kan rekenen op maximaal 1650 euro per maand. Een verzekeringsbedrag dat waarschijnlijk zal worden uitgekeerd door uitkeringsinstantie UWV. De maandelijkse kosten die circuleren, variëren van 80 tot 130 euro in de maand.

Is dit wat de Stichting van de Arbeid, vormgever van de zzp-verzekering, zal voorleggen aan de Tweede Kamer en het kabinet? De woordvoerder wil er weinig over kwijt, behalve: “Een officieel akkoord ligt er nog niet”. Toch is het onwaarschijnlijk dat er binnenkort een volledig andere verzekering aan de Kamer en minister Wouter Koolmees van sociale zaken wordt voorgelegd. De uitgelekte details maken deel uit van een ‘uitwerkingsrichting’. Dit voorlopige plan legde journalistenvakbond NVJ voor aan zijn achterban. Stemmen de freelancejournalisten ermee in, dan is deels duidelijk hoe de verzekering eruit gaat zien. Maar ook als ze het afkeuren is het de vraag in hoeverre de verzekering nog drastisch wordt aangepast. “Ik kan niet zeggen dat deze uitwerkingsrichting nog op losse schroeven staat”, aldus een ingewijde.

40 procent heeft niks geregeld
De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering staat al een aantal jaar ter discussie. Eerst waren het vooral de vakbonden die aan de bel trokken over het hoge aantal onverzekerde zelfstandigen. 80 procent van de zzp’ers gaat onverzekerd door het leven. Nog eens 40 procent heeft helemaal niks geregeld, blijkt uit de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek en onderzoeksbureau TNO. Zij hebben geen spaargeld, broodfonds, belegging of partner om op te kunnen terugvallen. Geduchte concurrentie voor werknemers in dienst, menen de bonden.

Dan is er nog de kwestie dat een deel van de zelfstandigen – denk aan bouwvakkers van veertig jaar en ouder – zich niet eens kan verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Verzekeraars vinden het risico op uitval te groot en weigeren ze een polis te verstrekken. Andere zelfstandigen wijzen op de hoge premies die ze voor de kiezen krijgen. Soms 100 tot 200 euro in de maand. In het slechtste geval, bij zware beroepen, gaat het soms om wel 400 tot 500 euro per maand. Zelfstandigen laten zich te weinig informeren, zeggen de verzekeraars. Ze zijn soms al voor ze zich voldoende verdiept hebben onterecht huiverig voor hoge kosten.

 “De groep werkenden die niet verzekerd is, wordt steeds groter. Ondertussen tikt de tijdbom verder. Willen we dat als Nederland?”, vroeg directeur Harry van de Kraats van werkgeversorganisatie AWVN zich af in Trouw. Ook zzp’ers moesten voldoende sociale zekerheid ­genieten, en zich dus verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Daarmee gaf hij de zzp-discussie een andere wending. Tot dan toe waren het vooral de werkgevers die tegen de bonden riepen: laat die ondernemers toch met rust!

Minimumtarief
Het balletje begon te rollen. Er kwam een regeerakkoord dat de penibele situatie van sommige zzp’ers aanstipte. Misschien was een minimumuurtarief voor zelfstandigen een oplossing. Minister Wouter Koolmees gaf onderzoeksbureau SEO de opdracht schijnzelfstandigheid onder de loep te nemen. Het resultaat: 13 procent van de zelfstandigen verdient eigenlijk die ­titel niet en is schijnzelfstandige. Nog een paar maanden later was er het pensioenakkoord, waar tot schrik van de zelfstandigen dus ook iets in stond over een verplichte zzp-verzekering; die kwam er.

Zzp’ers roeren zich sindsdien. Zelfs al iets daarvoor. “We worden nergens bij betrokken”, klinkt het. “Er wordt over ons gesproken in plaats van met ons.” En: “Als je dit had geweten was je wellicht geen zzp’er geworden”. Alle berichten reacties op Twitter. De gemene deler in juni 2019: waarom zijn wij het wisselgeld geworden? Linkse partijen drongen namelijk aan op een verplichte verzekering toen duidelijk werd dat het door bonden gewenste zzp-pensioen er niet ging komen.

“Wat opvalt is dat er niets wordt gedaan met de inbreng van 22 zzp-organisaties”, reageerde Roos Wouters van de Werkvereniging op de eerste flarden van de zzp-verzekering op Twitter. “Denken mensen echt dat zzp’ers hun prijs zo laag mogelijk houden om werknemers te fucken?! Je vraagt toch altijd het hoogste wat je krijgen kan.” Nog altijd voelen zzp’ers zich ongehoord, vragen ze zich af waarom er vooral over hen, niet met hen wordt gesproken. Het maakt dat ze zich meer en meer verenigen. Er was al een petitie. Er waren al wat verenigingen. Wie weet wordt hun slagkracht de komende jaren groter.

(Bron: Trouw)