Een ongeluk zit in een klein hoekje, ook op de werkvloer. Het aantal ongevallen stijgt, vooral onder jongeren en flexwerkers. Ehsan Kermani was 25 jaar arbeidsinspecteur en deelt zijn belangrijkste inzichten over veiligheid op de werkvloer in zijn boek 50 arbeidsongevallen. “Mensen moeten harder werken en nemen meer risico’s.”
Voordat de werkdag erop zit, nog even een paar planken afzagen met de cirkelzaagmachine? Een routineklusje voor een ervaren werknemer zou je denken, maar toch kan het zomaar mis gaan. “Ik had eens piketdienst op de dag voor de bouwvak”, vertelt voormalig arbeidsinspecteur Ehsan Kermani, “Die dag werden er drie ongevallen gemeld met cirkelzaagmachines. Een van hen verloor een vinger omdat hij het ‘duwhout’ om afval en materiaal weg te duwen, niet had gebruikt. Ook de werkgever zat te huilen. Hoe kan zoiets bij mij op de werkvloer gebeuren?, vroeg hij zich af.”
De inspectie rapporteerde over 2019 in totaal 4474 ongelukken op de werkvloer, ruim 1000 meer dan in 2014. Er waren 69 ongevallen met een dodelijke afloop. Vakbond CNV sloeg vorig jaar al alarm omdat uit een eigen onderzoek bleek dat het aantal ongelukken nog velen malen hoger zou liggen. Van de bijna 1100 mensen in een gevaarlijk beroep die werden ondervraagd, zei 25 procent zelf weleens een ongeluk te hebben gehad. Kermani werkte 25 jaar lang als arbeidsinspecteur. “Er worden steeds meer ongevallen geregistreerd. Misschien krijgt de inspectie ook meer ongevallen te onderzoeken, maar het is ook zeker zo dat mensen, bijvoorbeeld in een slachterij, harder moeten werken waardoor er meer risico’s worden genomen.”
Bewustzijn
Kermani bundelde zijn ervaringen in 50 arbeidsongevallen, een boek voor werkgevers, inspecteurs en arboprofessionals. “Er gebeuren veel ongevallen waarbij mensen ‘alleen maar’ een stukje vinger of een deel van de hand missen. Die halen meestal niet de media en blijven daardoor ook bij mensen op de werkvloer onderbelicht”, zegt hij. Vooral onder flexwerkers en jongeren vinden er de laatste jaren meer ongelukken plaats. “Flexwerkers moeten alles doen, zijn vaak niet verzekerd en werken keihard. Ze worden aan hun lot overgelaten. Met name in de bouw gebeuren er veel ongelukken met zelfstandigen.” Jongeren, zo weet Kermani, nemen over het algemeen meer risico’s. “Dat deed ik zelf ook toen ik jong was.”
De belangrijkste oorzaak van arbeidsongevallen is desondanks het gebrek aan bewustzijn voor de mogelijke gevaren. Dat is weliswaar iets toegenomen, maar toch ziet Kermani dat er nog een flinke slag te maken is. Neem bijvoorbeeld een metaalbedrijf, waar de hele tijd gezaagde stukken met een flinke dreun in een container werden gegooid. “De werknemer gaf aan dat hij het altijd zo deed. Ik heb de werkgever erop attent gemaakt dat hij hier iets mee moest. Gooien is makkelijker, maar de herrie die het oplevert is schadelijk voor iedereen op de werkvloer.”
Kermani vindt het belangrijk dat werkgevers veiligheidskwesties ook zelf onderzoeken én dat er aandacht is voor goede nazorg. “Vaak wordt er alleen naar de juridische aspecten gekeken, maar er moet ook aandacht worden besteed aan de thuissituatie of aan collega’s die het hebben zien gebeuren. Neem bijvoorbeeld een lasbedrijf. Dan komt er veel rook in de ruimte. Als een bedrijf zorgt voor goede ventilatie en verlichting, dan is er meer zuurstof en zien werknemers beter wat ze aan het doen zijn. Aan het eind van de dag hebben ze dan waarschijnlijk meer geproduceerd én zijn beide partijen tevredener.”
Werknemer
Die verantwoordelijkheid ligt overigens niet alleen bij de werkgever, maar ook de werknemer heeft daarin een taak. “Ze hebben de plicht om zich aan de veiligheidsnormen te houden en daarnaast moeten ze mondiger zijn als de situatie niet veilig is of als zij dat zo ervaren. Werknemers ‘piepen’ als ze er tien euro op achteruit gaan per maand, maar dat moeten ze ook doen als het om hun gezondheid gaat.”
Soms gaat dat gelukkig wel goed. Zo beschrijft Kermani een situatie waarin een vader en een zoon een mestsilo schoonmaken. Vader gaat controleren of de silo voldoende schoon is, maar komt niet meer terug. “De zoon was goed getraind en wist dat hij er niet achteraan moest, omdat er schadelijke gassen konden zijn waardoor je het bewustzijn verliest. Hij belde de hulpdiensten en het liep goed af. Maar er zijn soortgelijke ongevallen gebeurd waarbij soms twee, drie, zelfs vier mensen die silo in gaan.”
Ilse Tuinenburg is letsel-expert bij Letselverhalen.nl
“Er zitten ook financiële, juridische en sociale kanten aan de afwikkeling van een arbeidsongeval, die mensen vaak niet kunnen overzien. Zo heb ik vorige week te horen gekregen dat een complex traject van een Poolse meneer na vier jaar is afgerond. Hij werkte bij een bedrijf dat voorgefabriceerde daken maakt en was aan het werk toen een van de touwen, waarmee het dak omhoog werd gehouden, brak. Hij had onder andere zijn rugwervel gebroken en is anderhalf jaar uit de roulatie geweest. In goed overleg met de werkgever, kon hij weer terugkeren bij het bedrijf. Hij verricht nu vertaalwerkzaamheden voor Poolse en Nederlandse medewerkers. Daarnaast heeft hij een financiële vergoeding gekregen van 60.000 euro voor de geleden schade.”
“Veel kan in zo’n geval afhangen van de houding van een werkgever. De werkgever heeft in dit geval aanpassingen gedaan in de fabriek en zich meewerkend opgesteld om een passende functie te vinden voor de medewerker. Daardoor is het contact met de werknemer ook altijd heel goed geweest en kan de medewerker het ongeval nu verwerken en achter zich laten.”
(Bron: AD)