De werkweek van vier dagen wint wereldwijd terrein, maar Nederlandse organisaties lijken nog niet echt happig. Marketingbedrijf Loyals in Mijdrecht gaat het avontuur echter wel aan. In de maand februari wordt een proef gedraaid met een werkweek van vier dagen voor alle werknemers, met loonbehoud.
Het Nieuw-Zeelandse Perpetual Guardian werd twee jaar geleden wereldnieuws toen ceo Andrew Barnes besloot al zijn personeel een dag minder te laten werken voor hetzelfde loon. Het experiment werd een jaar lang gevolgd door onderzoekers. Die extra vrije dag bleek werknemers een betere werk-privébalans te geven én de productiviteit op het werk te bevorderen. Andere organisaties klopten massaal bij Barnes aan voor advies en inmiddels experimenteren bedrijven over de hele wereld met een kortere werkweek.
De belangrijkste reden voor marketingbedrijf Loyals (100 medewerkers) om ook naar een vierdaagse werkweek over te stappen waren de werknemers, aldus Gillian Robles en Youri Lieberton, partners in het bedrijf. “We constateerden dat het personeel weinig energie had. Dat is niet goed voor henzelf en ook niet voor het werk dat ze afleveren”, zegt Robles.
Werknemers worstelden met een gebrek aan tijd, aldus Lieberton. “Als je hard werkt, heb je ook tijd nodig om op te laden. Natuurlijk heb je het weekend vrij, maar tegenwoordig heeft iedereen ook zoveel verplichtingen naast werk. En er is sociale druk om daaraan te voldoen, dus kies je niet voor jezelf. Met die extra vrije dag willen we onze werknemers de gelegenheid geven om dat toch te doen.”
Opdracht
De extra vrije dag krijgen de werknemers mét behoud van hun huidige loon. Robles: “We hebben mensen die 40, 38 of 36 uur werken per week. Die gaan allemaal terug naar 32 uur, maar voor hetzelfde salaris.” Werknemers krijgen op hun vrije dag wel een opdracht, vertelt Lieberton. Ze moeten proberen hun energie weer terug te vinden. “Hoe ze dat doen, mogen ze vrij invullen. Misschien willen ze sporten, of juist de tijd nemen om rustig een boek te lezen.”
Sommige werknemers hebben besloten de vrije dag met elkaar te gaan benutten. Lieberton: “Er zijn plannen om met een groepje te gaan wielrennen en ons development-team gaat met elkaar op die dag een opleiding volgen. Zij willen iets nieuws leren waar ze tot nu toe geen tijd voor hadden.”
Beetje eng
Tot nu toe staan Nederlandse bedrijven niet echt te springen om over te stappen op een kortere werkweek. Achmea kondigde onlangs plannen aan om de werkweek voor al het personeel korter te maken, maar de daadwerkelijke overstap volgt waarschijnlijk pas volgend jaar. Wat maakt dat Loyals het nu al aandurft? Robles: “Het verraste ons wel dat we zo goed als de eersten zijn die dit in gaan voeren, maar ik vind het logisch dat bedrijven niet ‘zomaar’ overstappen. Het is een grote verandering en dat is altijd een beetje eng. Maar op een gegeven moment moet je stoppen met erover praten dat je iets wilt veranderen en het gaan doen.”
Een verandering aan de werkweek past bovendien bij een veranderende arbeidsmarkt, vindt Robles. “Onze maatschappij en het werk dat we doen zijn veranderd, maar de manier waarop we ons werk en leven indelen is altijd hetzelfde gebleven. Maar ooit, in de jaren 60, zijn we teruggegaan van een werkweek van zes dagen naar vijf. Dat was toen een hele schok, maar nu vinden we dat vanzelfsprekend.”
Applaus
De werknemers van Loyals hadden het nieuws niet aan zien komen. “We maakten ons idee eerst bekend aan het kernteam van managers. We hadden applaus verwacht, maar dat kwam dus niet”, zegt Lieberton. “Ze waren vooral sceptisch, wilden weten hoe we dat praktisch gingen regelen. En vooral: hoe gingen we dan zorgen dat alles af kwam? We hebben ons best moeten doen om hen te overtuigen dat dit een goede stap voor het bedrijf kan zijn.” Robles: “Toen we het eenmaal aan iedereen binnen het bedrijf bekend hadden gemaakt, zagen we dat mensen actief gingen meedenken over hoe ze dezelfde taken gedaan zouden krijgen in minder tijd. Kan die ene vergadering niet korter, bijvoorbeeld. We hadden dat niet van hen gevraagd of verwacht, dat gevoel ontstond spontaan binnen het bedrijf.”
Data
Loyals heeft volgens Lieberton een goede basis om aan de proef te beginnen. “Wij hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in data. Wij kunnen zo precies bijhouden wat de productie is en of daar deze maand iets in veranderd is. Dat je het effect objectief kan beoordelen, is voor ons noodzakelijk. Anders baseer je de beslissing om het te doen of niet alleen maar op gevoel.”
Loyals kiest niet voor een vaste vrije dag – zoals bijvoorbeeld Microsoft Japan dat wel deed door de kantoren op vrijdag te sluiten – maar laat de keuze aan de werknemers zelf. Lieberton: “Een dag helemaal dicht gaan zou voor ons geen optie zijn. Wij hebben klanten waarvoor we de hele week bereikbaar moeten blijven. Met het team beslissen werknemers dus welke dag ze vrij nemen.” De enige dag die niet vrij genomen mag worden, is de vrijdag. “Die is heilig bij ons. Dan sluiten we met elkaar de week af bij de vrijdagborrel.”
Hobby’s
Wat gaan de partners zelf eigenlijk doen met hun nieuwe vrije dag? Robles: “Ja, dat vind ik zelf ook wel lastig. In de zomer zou ik genoeg kunnen bedenken om te doen, maar in de winter? Waarschijnlijk eindelijk de boeken lezen waar ik niet aan toekom.” Ook Lieberton weet het nog niet zeker. “Ik heb erover nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat ik eigenlijk geen hobby’s heb”, lacht hij. ,,Maar dat is juist een goede reden voor die dag vrij. Het is belangrijk om iets naast je werk te vinden wat energie geeft, ook voor ons tweeën.”
(Bron: AD)