Het is een weekend met een lach en een traan. Vrijdag deed weduwe Jacqueline Averdijk samen met zes andere nabestaanden aangifte tegen voormalig asbestproducent Eternit uit Goor. Deze zaterdag viert ze de verjaardag van één van haar dochters.
Op een dag als vandaag gaan automatisch de gedachten naar Paul Averdijk. Hij overleed vijf jaar geleden aan de gevolgen van mesothelioom, ook wel asbestkanker genoemd. Opgelopen na 25 dienstjaren bij Eternit, waar Paul nauw in contact kwam met het giftige materiaal. “Paul schepte asbest in grote bakken, die naar buiten werden gereden. Als er een beetje wind stond, kreeg hij het stof in de niet afgedekte bakken vol over zich heen. Als hij thuis kwam, zat zijn haar altijd helemaal onder het asbeststof”, vertelt Jacqueline.
Aansprakelijk
In 2012 werd de diagnose bij Paul Averdijk gesteld en was direct duidelijk waar het vandaan kwam. Na het zien van de longfoto’s, werden de resultaten van een punctie door een speciaal mesothelioompanel bekeken. In het ziekenhuis kreeg de familie al een folder mee waarin stond beschreven hoe ze de fabriek aansprakelijk konden stellen. Dat deden ze dan ook. “Voor onze advocaat moest Paul een levensloop op schrift stellen. Ik had geen idee wat erin kwam, want hij sprak nooit over zijn werk bij Eternit. Toen ik het verhaal las, was het maar goed dat ik in een stoel zat. Anders was ik gevallen, zo schrok ik.”
Meetkastjes
Ze las dat Paul en zijn collega’s regelmatig meetkastjes op hun lichaam moesten dragen, die de concentratie asbest in de lucht registreerden. De uitslag was altijd hetzelfde, vertelt de weduwe. “Het was veilig, zeiden ze. Zelfs nadat Paul zijn kastje in een grote berg asbest onderdompelde, was de uitslag nog positief. Een beter bewijs dat hier sprake was van doorgestoken kaart kun je toch niet krijgen.” Toen Paul Averdijk ziek werd, stond hij erop dat ze de strijd voor een schadevergoeding aangingen. “Hij zei: Jacqueline, ik wil dat jij verder kunt leven, op een manier zoals wij samen altijd hebben geleefd”, vertelt ze. Die schadevergoeding kreeg ze.
Strafrechter
Samen met het Comité Asbestslachtoffers en juridisch adviseur, oud-advocaat Bob Ruers, willen Jacqueline Averdijk en zes andere nabestaanden nu dat het Openbaar Ministerie Eternit voor de strafrechter daagt. De onderneming, waar in hoogtijdagen 800 personeelsleden werkten, zou willens en wetens de wetenschappelijke bewijzen over de schadelijkheid van asbest naar haar personeel hebben genegeerd. Het bedrijf bleef produceren. Pas in 1993 is de laatste asbestplaat gemaakt in Goor. Een dag daarna werd het landelijke verbod op de productie van kracht.
Doodslag
De nabestaanden doen aangifte van doodslag of, als dat niet kan worden bewezen, dood door schuld. Ze spreken van ‘doodslag op industriële schaal’. De belangrijkste beweegreden voor Jacqueline Averdijk om het openbaar ministerie zo ver te willen krijgen dat de ‘hoge bazen’ hun straf krijgen is genoegdoening. Ze doet het voor haar beide kinderen en kleinkinderen. Maar ook voor zichzelf. Jacqueline wil niet langer worden geconfronteerd met de fabriek. Liefst ziet ze dat het bedrijf dicht gaat. Overigens niet omdat ze wil dat de huidige 120 werknemers hun baan verliezen. Maar de weduwe uit Goor woont op anderhalve kilometer afstand van het bedrijf. Ze wordt er telkens weer mee geconfronteerd. “Als ik terugkom van werk, rijd ik er langs. Het lijkt wel of de duvel er mee speelt. Als ik die reclameborden passeer bij de entree van Goor komt altijd net dat beeld van Eternit langs. Dat doet zo’n zeer.”
Diagnose
Paul hoopte na de diagnose dat hij nog een jaar zou krijgen. Het werden uiteindelijk 25 maanden. Dankzij de intensieve behandeling bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam en zijn eigen positiviteit, aldus zijn echtgenote. Voor haar was het overleven, die laatste periode. Nu gaat het redelijk met haar. Paul en Jacqueline waren 33 jaar samen.
Justitie heeft de strafklacht in ontvangst genomen. “We gaan de aangifte beoordelen op aanknopingspunten die een eventueel strafrechtelijk onderzoek kunnen rechtvaardige”, aldus een woordvoerder. Eternit was deze zaterdag niet bereikbaar voor commentaar.
(Bron: Tubantia)