Voor veel boeren is de oogst de mooiste tijd van het jaar maar wel een met een keerzijde, namelijk die van verhoogde kans op ongevallen. Dat zit hem vooral in de combinatie van grote machines en heel veel werk in relatief weinig tijd. Dat het niet altijd goed gaat, blijkt onder meer uit berichten die het nieuws halen zoals ‘persoon bekneld in aardappelrooier’, ‘slachtoffer met arm in uienrooier’ of ‘ongeval met landbouwmachine’.

Arm gegrepen door loofrollen
Akkerbouwer Kor Berghuis uit Kloosterburen kan erover meepraten al is het bij hem alweer 50 jaar geleden. “Als kind hielp ik natuurlijk mee op het bedrijf, ook tijdens de oogst. Ik stond op de aardappelrooier en zou even wat restjes loof wegpakken. Ineens werd mijn linkerarm gegrepen door de loofrollen. Ik herinner me dat de machine is stilgezet en dat ze bezig waren me eruit te krijgen. Mijn arm hing nog aan 2 spiertjes. Met een personenauto ben ik naar het ziekenhuis in Groningen gebracht. De weg erheen was bestraat met een soort kasseien, dat hobbelde erg en ik weet nog dat dat gruwelijk veel pijn deed.

Het was nog maar de vraag of de arm geamputeerd moest worden maar dat bleek niet het geval. Kors arm genas uiteindelijk volledig. “Hij staat wel een beetje scheef maar ik kan er alles mee.” Hij heeft geluk gehad, zegt hij zelf. “Was dit gebeurd met de machines van nu, dan was ik mijn arm zeker kwijt geweest, want moderne rooiers draaien echt wel door, die geven niks om een arm of been.”

Bewust van risico‘s
Hoewel het lang geleden is, heeft het voorval hem bewuster gemaakt van de risico’s. “Ik zeg niet dat het me nooit meer zal gebeuren, maar ik let wel beter op dan anderen, denk ik. Soms vraag ik me af of ik niet te veel zit te miepen, maar ik weet hoe snel het mis kan gaan. Een ongeluk zit echt in een klein hoekje.”

Dat weet ook Gerben, akkerbouwer in de Flevopolder. Juist omdat het zo ‘idioot snel’ gebeurde, wil hij niet met zijn volledige naam ‘in de krant’. “Ik geneer me enorm. Er wordt altijd voor gewaarschuwd en toch dacht ik even snel de machine te kunnen smeren en dat gaat nou eenmaal beter als hij draait. Lang verhaal kort: ik mis nu 3 vingers. Ik voel me zó stom.”

Doel: zero accidents
Hoe vaak het elk jaar misgaat, is niet helemaal duidelijk. De ongevallen met zwaar lichamelijk letsel komen wel bij de huisarts of de arbeidsinspectie terecht, maar de minder zware ongevallen niet. Dan is het al snel: een pleister erop en door. Cijfers die wel bekend zijn: in 2017 kregen 93 mensen in de landbouw te maken met een ernstig ongeval.

Wat ook duidelijk is: driekwart van het letsel wordt veroorzaakt door rijdende machines. Mensen worden overreden of raken bekneld en aangezien de machines van nu geen traptrekkertjes zijn, zijn de gevolgen vaak heftig. Arbodienst Stigas lanceerde eind 2018 een campagne die het aantal ongevallen drastisch moet reduceren. Het doel is om volgend jaar ‘zero accidents’ te hebben, ofwel nul ongelukken. Om dat te bereiken is vooral nog meer bewustwording nodig van het feit dat machines gevaarlijke dingen zijn met enorm veel power. Stigas merkt dat boeren dat nog steeds vaak onderschatten. Ze denken: dat weten we wel en ik kijk heus wel goed uit. Maar de aftakas is een monster als hij de mouw van een slobberende overall te pakken krijgt en draaiende kettingen hebben letterlijk aan 1 vinger genoeg om ook de rest te nemen. Gerben weet er helaas alles van. “Neem dat nou serieus jongens!”

Andere werkhouding
Los van bewustwording is een andere werkhouding belangrijk. Niet even snel-snel iets doen en niet doordenderen terwijl iemand eigenlijk oververmoeid is. “Ik begrijp de verleiding wel”, zegt Kor Berghuis. “Als mensen lang gewerkt hebben, met stress en slecht weer op komst, dan wil je dóór. Maar je aandacht verslapt, de scherpte gaat eraf en dan wordt het gevaarlijk.” Wat hij zelf doet in zulke situaties? “Als er nog een half rijtje staat, dan maak ik dat echt wel af. Maar anders niet. Dan stop ik om mijn rust te pakken.”

(Bron: Boerderij)