De overheid heeft een verbod op ontgassing op binnenvaartschepen, waarbij tanks leeg- en schoongemaakt worden, jarenlang onterecht tegengehouden. Bij ontgassing komen giftige en kankerverwekkende stoffen vrij. Volgens de verantwoordelijk ministers konden ze ontgassing niet verbieden, maar uit een juridische analyse van de Erasmus Universiteit blijkt het tegendeel: ontgassing dient juist wel verboden te worden.
Dagelijks zetten in Nederland ongeveer vijftien binnenvaartschippers hun leidingen open om giftige gassen te laten ontsnappen, blijkt uit schattingen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Zo’n 5.500 keer per jaar komen zo giftige dampen in de lucht, waarbij miljoenen kubieke meters dampen van benzeen en andere schadelijke stoffen vrijkomen.
Volgens opeenvolgende ministers van Infrastructuur en Waterstaat was een verbod niet mogelijk, omdat een internationaal verdrag over ontgassen niet door alle deelnemers is goedgekeurd. Maar volgens een analyse van de Erasmus Universiteit Rotterdam is die voorwaarde niet terug te vinden in internationale verdragen. De onderzoekers denken dat Nederland het ontgassen op basis van mensenrechtenverdragen juist wel moet verbieden, omdat de uitstoot de volksgezondheid en het milieu schaadt.
In andere landen wél verboden
In België is het ontgassen van schepen wel verboden, dus komen schippers die gelost hebben in Antwerpen naar Nederland om hun giftige dampen hier kwijt te raken. Schippers varen van Antwerpen naar de Kreekraksluizen in Zeeland of naar het Hollands Diep, varen daar acht uur lang rondjes, en koersen dan weer terug. Net als in België is ook in Duitsland het ontgassen van enkele van de meest gevaarlijke stoffen verboden.
Gezondheidsrisico’s
Dagelijks laten ongeveer vijftien binnenvaartschippers giftige dampen uit hun tanks ontsnappen, schat het ministerie. Daarbij komen per keer duizenden kubieke meters giftige en kankerverwekkende dampen vrij. Dat gebeurt onder meer rondom het IJsselmeer en is schadelijk voor omwonenden en de natuur. Het ontgassen veroorzaakt hoofdpijn, koorts en rode ogen bij het scheepspersoneel. Schippers zijn bezorgd over de langetermijneffecten van de giftige uitstoot.
De getroffenen: schippers, dekpersoneel en omwonenden
Schippers ademen de giftige dampen in, maar weten zich moeilijk te organiseren. Het dekpersoneel komt voornamelijk uit Oost-Europa of de Filippijnen en is zich nauwelijks bewust van zijn rechten. Ook omwonenden weten ontgassen vooralsnog niet te stoppen. Lees hier een NRC-interview met een binnenvaartschipper die dagelijks duizeligheid en hoofdpijn ondervindt door giftige dampen te laten ontsnappen: “Ik heb er een pesthekel aan, maar iedereen doet het”.