Op 10 oktober 2023 vindt het symposium ‘Grootschalige (internationale) schadeclaims in het strafproces: beste praktijken en vragen voor de wetgever aan de hand van het MH-17 proces’ plaats. Tijdens dit symposium wordt onder andere stilgestaan bij de positie van de benadeelden die zich in de strafprocedure voegden om schadevergoeding te eisen. Vragen die onder meer aan bod komen zijn: hoe kunnen benadeelden zich het best presenteren richting OM en de strafrechter? Op welke manier organiseert de strafrechter de behandeling van grootschalige schadeclaims en wanneer zal een claim verwezen worden naar de civiele procedure? Daarnaast wordt aandacht besteed aan de internationale aspecten van de zaak en wordt ingegaan op de verhouding tussen het strafprocesrecht en het internationaal privaatrecht. Tot slot wordt gezocht naar lessen voor de toekomst.
Op 17 november 2022 heeft de rechtbank Den Haag eindvonnis gewezen in de strafzaak tegen de betrokkenen bij het neerhalen van vlucht MH-17 in Oekraïne. Deze zaak was in vele opzichten uniek: vanwege de politieke en maatschappelijke implicaties, het groot aantal slachtoffers en de internationale aspecten ervan. Maar met name ten aanzien van de laatste twee aspecten riep de zaak ook een aantal vragen op met een bredere relevantie. Tijdens dit symposium staan we stil bij de positie van de benadeelden die zich in de strafprocedure hebben gevoegd om schadevergoeding te eisen en zoeken we naar lessen voor de toekomst.
In een eerste paneldiscussie besteden we aandacht aan de invloed van het grote aantal benadeelden op de procesvoering: hoe kunnen de verschillende betrokken partijen (advocatuur, OM, rechterlijke macht) bijdragen aan de stroomlijning van de procedure? Thema’s die onder meer aan bod komen zijn: op welke wijze kunnen benadeelden zich het beste organiseren en presenteren richting OM en strafrechter, hoe een optimale communicatie en voorlichting vanuit het OM eruit ziet, op welke wijze keuzes van het OM in onderzoek en uiteindelijke tenlastelegging doorwerken op de positie van de benadeelden, hoe de strafrechter de behandeling ter zitting van grootschalige schadeclaims organiseert en wanneer deze vanwege de massaliteit daarvan verwezen zullen worden naar de civiele procedure.
Een tweede panel richt zich op het internationale aspect en gaat in op de verhouding tussen het strafprocesrecht en het internationaal privaatrecht. Hoe werkt internationale betekening in dit soort zaken? Hoe komt de rechter aan informatie over de inhoud van buitenlands recht? Welke rol speelt het internationale karakter van de zaak bij de vraag of behandeling van de schadeclaim een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert (art. 361 Sv)? En tenslotte: welke mogelijkheden zijn er om een veroordeling tot schadevergoeding daadwerkelijk te effectueren?
In beide panels zal ook de vraag aan de orde komen in hoeverre het civiele procesrecht, bijv. collectieve schadeacties (WAMCA) tot inspiratie kan dienen en op welke punten de wetgever aan zet is om lacunes te vullen en (praktijk)problemen op te lossen.
Het symposium richt zich op personen die in de praktijk betrokken zijn bij strafzaken waarin sprake is van een collectief en/of internationaal element, alsmede op wetenschappers in het internationaal privaatrecht en strafrecht en het collectieve actierecht.
Hoofddocent & organisatoren
- Cathalijne Van der Plas, hoogleraar Internationaal Privaatrecht, Universiteit Leiden tevens partner bij JahaeRaymakers advocaten.
In samenwerking met:
- Aukje van Hoek, hoogleraar Internationaal Privaatrecht en Burgerlijk Procesrecht, Universiteit van Amsterdam
- Thom Dieben, partner bij JahaeRaymakers
- Arlette Schijns, advocaat bij Beer advocaten, lid Rechtsbijstandsteam MH17, voorzitter Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven
Sprekers
- Jacco Janssen (strafrechter Rechtbank Rotterdam)
- Alwin Dam (officier van justitie, destijds slachtofferofficier strafproces MH17, kerndocent SSR)
- Siewert Lindenbergh (hoogleraar privaatrecht Erasmus Universiteit Rotterdam en advocaat-generaal bij de Hoge Raad)
- Antoinette Collignon (advocaat (grensoverschrijdende) letselschadezaken, lid Rechtsbijstandsteam MH17)
- Arlette Schijns
- Thom Dieben
- Aukje van Hoek