Miek de Wolf (71) uit Kaatsheuvel kan door artrose haar huis niet zelf schoonhouden. Nou ja, daar heeft de gemeente een potje voor. Het betekende wel vijf (!) jaar vechten voor haar gelijk, want Loon op Zand hield de hand onterecht op de knip. ‘Zoals twee derde van de Brabantse gemeenten doet.’
Vijf jaar vechten om van de gemeente de huishoudelijke hulp te krijgen waar je recht op hebt.Vijf jaar in de clinch liggen om die paar uurtjes poetsen per week. ,,Slopend”, zegt Miek de Wolf (71) uit Kaatsheuvel.
Maar ze had weinig keus, een door artrose aangetast lijf verhindert dat de alleenstaande oudere haar huis zelf schoon kan houden. Diezelfde artrose die er eerder al voor zorgde dat ze haar werk als verpleegkundige niet meer kon doen, waarna het uiteindelijk ook met haar inkomsten minder werd.
Rechter floot gemeente tot twee keer toe terug
Op naar de gemeente Loon op Zand waar ze een beroep deed op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Een pot die bedoeld is voor zorg voor kwetsbare mensen. Maar dat verliep niet zonder slag of stoot. De gemeente nam tot twee keer toe een fout besluit en werd teruggefloten door de rechter.
Pas deze maand kwam de finale uitspraak van de centrale raad van beroep (de hoogste rechter) dat De Wolf wekelijks de gevraagde vier uur hulp nodig heeft. Die moet de gemeente vergoeden uit de Wmo-pot en verder moet zij aan De Wolf een schadevergoeding betalen van 1500 euro. Dit omdat de juridische strijd ‘veel te lang heeft geduurd’ en omdat ‘die vertraging geheel aan de gemeente te wijten is’.
Een uur inleveren en meer betalen
Miek de Wolf doet haar verhaal samen met Bert van ’t Laar (75) uit het west-Brabantse Halsteren. ,,Zonder hem was het nooit voor elkaar gekomen”, zegt ze. Hij ging vijf jaar geleden met pensioen als bestuursrechter en was voordien 18 jaar lang burgemeester van de toenmalige gemeente Nederlek (nu Krimpenerwaard). Hij zet zijn kennis gratis in voor de juridische helpdesk van KBO-Brabant, belangenvereniging voor senioren.
Hoe kon de strijd in vredesnaam vijf jaar duren? Van ’t Laar: ,,De ellende begon eind 2014 toen de gemeente terugkwam op de toegezegde drie uur hulp per week. De Wolf moest een uur inleveren en haar eigen bijdrage ging omhoog van 16,50 naar 43 euro per maand.” De rechtbank in Breda vond dat de procedure niet deugde, Loon op Zand moest het huiswerk over doen.
Gemeenten moeten hulpvragers duidelijk maken hoeveel uren ze krijgen
,,Toen kwam de gemeente met een ander idee; het aantal uren hulp werd niet expliciet benoemd, het huis moest gewoon ‘schoon en leefbaar’ zijn. Ja, daar kun je alle kanten mee uit.” De Wolf: ,,De praktijk was dat ik nog steeds niet meer dan twee uur kreeg.”
In beroep dan maar. De rechtbank in Breda vond de zaak ingewikkeld en verwees die door naar de Meervoudige Kamer, daar oordelen drie rechters in plaats van een. De uitspraak kwam begin vorig jaar: gemeenten moeten hulpvragers duidelijk maken hoeveel uren ze krijgen.
Bloeding in de hersenstam en een akelige val
Van ’t Laar: ,,Dat moet gebaseerd zijn op wat er schoongemaakt moet worden en hoe vaak. En verder op de beperkingen van de hulpvrager: wat kan die zelf, wat niet en is er extra hygiëne nodig, bijvoorbeeld in het geval van een longziekte of astmatische problemen.”
Enfin, de rechters beslisten dat De Wolf drie uur nodig had. En dat de gemeente dik 900 euro terug moest betalen vanwege die onrechtmatige verhoging van de eigen bijdrage.
Intussen kreeg De Wolf een bloeding in de hersenstam en kwam ze eind maart vorig jaar ook nog akelig ten val. ,,Ik kan amper nog vijf minuten staan en ik loop met een stok. Met minder dan vier uur hulp red ik het niet. Gelukkig kreeg ik gelijk in het hoger beroep.”
De gemeente Loon op Zand vindt het vervelend dat zij door de rechter op de vingers is getikt, zegt een woordvoerder. ,,Jammer dat rechters moeten kijken naar de letter van de wet en minder naar de geest. Met andere gemeenten in de regio Hart van Brabant vinden wij dat het doel van de huishoudelijke hulp voorop moet staan, niet het aantal uren.”
Inmiddels zijn er signalen dat de wetgever naar een systeem toe wil waarbij dat predikaat ‘schoon en leefbaar’ uitgangspunt zou kunnen zijn, zegt de woordvoerder. ,,Dan zal er een algemeen aanvaarde norm moeten komen van wat schoon precies is. Loon op Zand wil niet de hand op de knip houden, maar wij moeten gemeenschapsgeld wel zo doelmatig mogelijk besteden.’’
Van ’t Laar: ,,Maar dat mag niet leiden tot onwettig beleid.” Daar maakt trouwens niet alleen Loon op Zand zich schuldig aan, zegt hij. ,,In 2018 deed ik in samenspraak met de KBO onderzoek naar hoe de 64 gemeenten in Brabant omgaan met de huishoudelijke hulp. Toen bleek dat twee derde zich niet aan de spelregels houdt. Dat begon in 2015 toen het rijk fors bezuinigde op de Wmo. In een poging te besparen zijn deze gemeenten veel te terughoudend met het toekennen van zo’n hulp.”
En meestal komen ze er nog mee weg ook, weet Van ’t Laar. ,,Als we kijken naar de afwijzende besluiten die gemeenten nemen, dan zien we dat zij slechts in een paar procent van die gevallen voor de rechter worden gesleept.Veel ouderen beginnen er niet aan, die vrezen slapeloze nachten, teveel gedoe. Jammer, want ik win nagenoeg alle zaken die ik aanspan, omdat al die gemeenten de fout in gingen.”
Wat kost nou zo’n zaak als die van Miek de Wolf? Van ’t Laar rekent het voor: ,,Eerst de maatschappelijke kosten voor de inzet van alle rechtbanken: 17.500 euro. En daar komen de kosten van de gemeente dan nog bij. ,,Die schat ik op 30.000 euro, dat gaat om onder meer onze uitgaven en proceskosten die de verliezende partij moet betalen, de rekening van het advocatenkantoor dat de gemeente inschakelde en de inzet van ambtenaren.”
Geïrriteerd: ,,Gemeenten willen besparen op zorggeld. Maar zo worden die centen juist verspild, verdampen ze in juridisch gebakkelei. Dan heeft niemand er iets aan.”
(Bron: Brabants Dagblad)