Zuid-Korea en Japan dreigen verwikkeld te raken in een handelsconflict. De Koreanen reageerden vrijdag woedend op de aankondiging van Japan dat gevoelige apparatuur niet meer zonder controle naar hun land mag worden geëxporteerd. De Zuid-Koreaanse president dreigde met tegenmaatregelen. ‘We zullen niet nog een keer van Japan verliezen.’
De Japanse regering beklemtoonde dat het niet om een exportverbod gaat, maar de extra controles kunnen wel tot vertragingen leiden en hogere kosten voor Zuid-Koreaanse chipmakers en andere elektronicabedrijven. Zuid-Koreaanse bedrijven voeren ieder jaar voor miljarden aan halfgeleiders en andere componenten in uit Japan. Die aanvoer dreigt nu in gevaar te komen. Eerder kondigde premier Shinzo Abe van Japan al restricties aan op de uitvoer van chemicaliën die gebruikt worden voor de productie van schermen en mobieltjes.
Aanleiding voor de handelsoorlog is een uitspraak van het Zuid-Koreaanse Hooggerechtshof. Dat bepaalde vorig jaar bepaalde dat Nippon Steel & Sumitomo Metal, het grootste Japanse staalconcern, 80 duizend euro schadevergoeding moet betalen aan vier Zuid-Koreanen. Zij werkten tijdens de Japanse bezetting (1910-1945) als dwangarbeider voor een dochterbedrijf van het concern. De rechter liet beslag leggen op aandelen in het dochterbedrijf van Nippon Steel, maar tot nog toe zijn die niet verkocht om de slachtoffers te betalen. Later bepaalde het hof dat ook Mitsubishi Heavy Industries in twee gevallen een schadevergoeding moet uitkeren.
Tokio heeft de uitspraken van het Zuid-Koreaanse Hooggerechtshof verworpen. Volgens premier Abe druisen die in tegen een akkoord uit 1965 waarbij de twee landen hun betrekkingen normaliseerden. Als onderdeel daarvan gaf Japan Zuid-Korea bijna een half miljard euro in hulp en leningen. Een deel van het geld was bedoeld als compensatie voor voormalige dwangarbeiders en Zuid-Koreaanse vrouwen die als ‘troostmeisjes’ in militaire bordelen van de Japanners moesten werken. Dat geld kwam alleen nooit bij de slachtoffers terecht. Het militaire bewind gebruikte de Japanse hulp voor de aanleg van wegen en andere projecten. Pas na de val van het militaire regime besloot de Zuid-Koreaanse regering bijna 73 duizend slachtoffers alsnog schadeloos te stellen.
Onder de Japanse bezetting, die van 1910 tot 1945 duurde, hebben miljoenen Zuid-Koreanen gedwongen gediend in het Japanse leger of als dwangarbeider voor de Japanse industrie. Tokio betoogt dat het die ereschuld definitief heeft verrekend met het akkoord uit 1965, maar een Zuid-Koreaanse commissie concludeerde begin deze eeuw dat het akkoord geen betrekking had op ‘misdaden tegen de menselijkheid’.
Japan vreest dat er door de uitspraak van het Koreaanse Hooggerechtshof een stroom van claims zal volgen van voormalige dwangarbeiders, troostmeisjes en hun familie als het aan de Zuid-Koreaanse eisen toegeeft. Momenteel lopen er al verscheidene zaken tegen 70 Japanse bedrijven, zoals Toshiba, Panasonic en Nissan.
Nationalistische emoties
De ruzie heeft in beide landen tot heftige protesten geleid. Bij Zuid-Koreaanse benzinestations werden auto’s van Japanse makelij geweigerd. Ook klonken er oproepen Japanse producten te mijden. Ook in Japan laaiden de nationalistische emoties hoog op. De Japanse regering beschuldigde de Zuid-Koreaanse strijdkrachten ervan dat ze zelfs een Japans gevechtsvliegtuig met de radar hadden gevolgd. Op zijn beurt beschuldigde Zuid-Korea Japan ervan dat het zijn gevechtstoestellen laag over Zuid-Koreaanse schepen had laten vliegen.
De oplopende ruzie tussen de twee landen brengt ook de Verenigde Staten in een lastig parket. Beide landen zijn belangrijke steunpilaren van de VS in een regio waar China zijn macht steeds verder uitbreidt. Daarnaast hebben de VS beide landen nodig in het ingewikkelde spel om de Noord-Koreaanse nucleaire ambities te beteugelen. Maar tot nog toe hebben de VS geen pogingen gedaan de twee landen van een verdere escalatie van hun handelsconflict af te houden. Volgens sommige critici heeft de Amerikaanse president Trump ook een slecht voorbeeld gegeven met de handelsoorlogen die hij zelf heeft ontketend.
(Bron: Volkskrant)