Plaats van handeling is het forensisch medisch centrum in Chisinau, de hoofdstad van Moldavië. Hier vindt een experimenteel programma plaats, dat rijden onder invloed moet tegengaan. Het doel van het programma is om gearresteerde dronken chauffeurs ervan te weerhouden opnieuw de mist in te gaan. In het mortuarium van dit medisch centrum is het de bedoeling dat ze rijden onder invloed gaan associëren met dode mensen.
Het programma werd vorig jaar uitgerold en bestaat uit twaalf sessies, verspreid over twee of drie maanden. Automobilisten die hun rijbewijs terug willen, moeten het mortuarium bezoeken, op de begraafplaats werken en hulp bieden aan slachtoffers van auto-ongelukken. Sinds het project in mei werd gestart, hebben er in totaal zestien mensen meegedaan.
Deze dag begint met een reflectieoefening. Aan de deelnemers wordt gevraagd om zowel de positieve als de negatieve aspecten van alcoholgebruik op een bord te schrijven. Aan de positieve kant schrijven ze dat drinken hen slimmer, vrolijker en vriendelijker maakte. Ook helpt alcohol om in figuurlijke zin “wonden schoon te maken” en je kunt er je verdriet mee verdrinken. Als minpunten worden genoemd dat drinken het zenuwstelsel en de interne organen om zeep helpt. Ook is het verwoestend voor je persoonlijkheid en de effecten op het gezin. De gevolgen voor verkeersslachtoffers als gevolg van dronken automobilisten worden niet genoemd.
Andrei Iavorschi is directeur van de nationale reclasseringsinspectie (NPI) van Moldavië. Deze organisatie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van alle straffen omtrent alcoholmisbruik, los van gevangenisstraf. Daar zit dus ook dit programma bij, dat vorig jaar door de toenmalige regering werd goedgekeurd als onderdeel van een uitgebreid wetsvoorstel tegen alcoholisme. “Door drinken bestuurders indringend te confronteren met de gevolgen van hun gedrag op anderen, kunnen ze dat niet langer ontkennen.” Op de vraag of Iavorschi het programma niet een beetje extreem vindt, zegt hij: “De automobilisten namen zelf het risico op het moment dat ze besloten om dronken in de auto te stappen.”
De 30-jarige deelnemers Khottabych werd op 8 maart 2017 door de politie aan de kant van de weg werd gezet na een avondje uit in de club. Hij is sceptisch over het programma: “Dronken automobilisten proberen meestal om de politieagenten om te kopen. De wet is hier niets waard.” Hij zou liever zien dat het rechtssysteem wordt hervormd en de corruptie wordt ingeperkt.
De drastische maatregelen komen voort uit drastische gegevens. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt er in bijna geen enkel land zoveel alcohol per persoon gedronken als in Moldavië. Ook heeft het land het hoogste sterftecijfer ter wereld als het om alcoholgerelateerde zaken gaat. Het drankprobleem van het land is ook terug te zien in de data over rijden onder invloed. De politie registreerde vorig jaar tussen januari en oktober 2.145 gevallen van rijden onder invloed, die leidden tot 30 sterfgevallen en 134 gevallen van permanent letsel.
In het mortuarium legt de lijkschouwer de deelnemers uit hoe het centrum werkt en geeft hij informatie over de menselijke anatomie. Dan volgt een autopsie van een door een ongeval omgekomen vrouw. Het werk blijkt aanmerkelijk zwaarder dan het lijkt in televisieseries. De deelnemers moeten af en toe even weglopen van de autopsie of kiezen ervoor om alles vanuit de hal te bekijken. De 37-jarige Victor zegt: “Ik kan het vanaf hier nog steeds prima zien, hoor.”
Toen een verkeersagent hem op 14 januari 2019 liet blazen, was hij verkleed als de kerstman. 14 januari is nieuwjaar in de orthodoxe Moldavische kalender. De politie wist daarom dat ze het druk zouden krijgen. Victor reed te hard want hij had haast om op tijd thuis te komen. Er kwamen mensen op bezoek en hij zou voor kerstman spelen. Maar zijn gasten zouden hem niet zien die avond. Victor was dronken en zou zijn rijbewijs kwijtraken.
Nadat ze enkele uren met lijken hebben doorgebracht, wordt er omgeroepen dat de groep op de tweede verdieping van het medisch centrum wordt verwacht. Daar verblijven gewonde slachtoffers van verkeersongelukken. Elke deelnemer moet een paar uur lang helpen om een patiënt te verzorgen. Sommigen maken met de patiënten een praatje, anderen helpen hen met eten om het personeel en de familieleden af te lossen.
Het wordt de 29-jarige Misha teveel: “Deze straf is verschrikkelijk,” zei hij. “Het is niet normaal om ongetrainde mensen vijf uur lang in een mortuarium te laten doorbrengen en hen dingen te laten zien die zelfs voor professionals moeilijk aan te zien zijn.”
Of het programma erin slaagt om de deelnemers in de toekomst hun auto te laten staan als ze te veel hebben gedronken, is nog niet bekend.
(Bron: Vice)