In de meeste langlopende letselschadezaken komen arbeidsrechtelijke vraagstukken voor. Zo kan de werknemer te maken krijgen met een loonstop, verzuimbeleid, einde dienstverband of een geschil met de bedrijfsarts over de mate van arbeidsongeschiktheid. Maar ook in andere zin speelt het arbeidsrecht en de Arboregelgeving een belangrijke rol. Zo zijn werkgevers op basis van het Arbeidsomstandighedenbesluit verplicht de risico’s van de werkzaamheden in kaart te brengen. Denk aan de mate van blootstelling aan gevaarlijke stoffen, het aantal decibel, lichaamstrillingen etc. Daarnaast zijn er verplichtingen tot het opmaken van een ongevalsrapport of een melding van een beroepsziekte. Deze informatie op basis van de Arboregelgeving is van grote waarde in het aansprakelijkheidsrecht. Hoe verzamel en gebruik je deze belangrijke informatie in de letselschadepraktijk en hoe doe je daar je voordeel mee? Daarover vertelt FNV-advocaat Daphne van Doorn.
Door Martijn van Driel
Daphne van Doorn was voorheen als letselschaderegelaar actief bij het Bureau Beroepsziekten van de FNV, waarna ze doorgroeide naar de advocatuur. Acht jaar geleden is ze beëdigd. Hoewel er bij FNV allerlei soorten letselschadezaken worden behandeld, beperkt Van Doorn zich tot arbeidsongevallen en beroepsziekten. “Deze zaken vormen een specifieke tak van sport in ons vakgebied, waardoor het ook specialistisch werk is. Dan hou je weinig tijd over om daarnaast andere soorten zaken te behandelen.” Voorbeelden van zaken waar Van Doorn zich mee bezighoudt zijn de overbelaste bagagemedewerkers op Schiphol, Q-Koorstzaken, lycra-zaken tegen DuPont en plantsoenmedewerkers die kampen met de ziekte van Lyme.
Wat zijn arboregels?
“In het Arbeidsomstandighedenbesluit, de uitwerking van de Arbeidsomstandighedenwet, staan allerlei minimumvoorschriften waaraan arbeidsplaatsen moeten voldoen voor de veiligheid van de werknemers. Deze voorschriften zijn heel breed, zoals de omgang met gevaarlijke stoffen, de temperatuur op de werkplek, het geluid, maar ook normen wat betreft omgangsvormen, om pesten en grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Het is bij elkaar een flinke hoeveelheid regels: zelfs de minimale hoeveelheid daglicht staat erin beschreven. Voor iedere sector zijn deze arboregels van belang.”
Welke verplichtingen hebben werkgevers?
“Werkgevers hebben een vergaande proactieve zorgplicht als het gaat om de veiligheid op de werkvloer. Er moet een veiligheidsbeleid zijn en de risico’s op een ongeval of beroepsziekte moeten zorgvuldig zijn geïnventariseerd door middel van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Met een RI&E breng je alle risico’s binnen je bedrijf of organisatie in kaart. Daarna ga je aan de slag met het verkleinen of weghalen van de risico’s. Met als doel: zo min mogelijk gezondheidsklachten, verzuim en ongevallen.
Als er toch een ongeval plaatsvindt, is de werkgever verplicht dit bij de Arbeidsinspectie te melden en onderzoek te doen naar het incident. Als het onderzoek volgens de Arbeidsinspectie niet goed genoeg is uitgevoerd, dan doet de Arbeidsinspectie het onderzoek zelf nog eens over. Dit kan leiden tot een boete.”
Hoe gaat dat in de praktijk?
“Uit onderzoek blijkt dat veel bedrijven, met name in het MKB, hun veiligheidsbeleid niet op orde hebben. Kleinere bedrijven zijn zich vaak niet bewust van hun arboverplichtingen. Grotere bedrijven geven de arbeidsomstandigheden niet altijd de hoogste prioriteit, maar stellen zaken als productie of omzet voorop ten koste van de veiligheid.”
Bij welke letselschadezaken spelen de arboregels een grote rol?
“Bij arbeidsongevallen en beroepsziekten. In die zaken ga je als schaderegelaar onderzoeken of de werkgever het veiligheidsbeleid op orde had ten tijde van het ongeval en/of de blootstelling. Je vraagt de RI&E op en je verdiept je in de arboregels die binnen dat bedrijf van toepassing zijn. Ook vraag je het onderzoeksrapport op dat door de werkgever of de Arbeidsinspectie is opgemaakt en probeer je blootstellingsrapport te achterhalen. Dit levert bij elkaar een schat aan informatie op over de omstandigheden waaronder het ongeval/de blootstelling heeft plaatsgevonden. Dit kan worden vertaald naar een juridisch standpunt over de aansprakelijkheid.
In het algemeen heeft in Nederland de eisende partij een stelplicht en bewijslast en dient hij een schadeclaim te onderbouwen met alle relevante informatie. Het is dus de werknemer die in beginsel de blootstelling aan schadelijke arbeidsomstandigheden moet bewijzen. Bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ligt dat op grond van het Unilever/Dikmans-arrest iets anders. De Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat als bepaalde informatie in de invloedsfeer ligt van de werkgever, die partij ook verantwoordelijk is om de informatie aan te dragen en daarmee de stellingen van de werknemer over de arbeidsomstandigheden gemotiveerd te betwisten. Dat is een belangrijk aspect in dit type zaken.”
Welke informatie is van belang voor de beoordeling van de zaak?
“Het is bij de beoordeling van arbeidsongevallen en beroepsziekten van belang dat de behandelaar de relevante arboregels kent. Daarnaast bevat de RI&E van de betreffende werkgever relevante informatie. Ook is het van belang te weten dat er bij een ernstig ongeval op de werkvloer altijd een melding moet worden gedaan. Tegenwoordig is het zo dat de werkgever in veel gevallen zelf een onderzoek moet instellen en een rapport moet opmaken. Soms doet de Arbeidsinspectie dat onderzoek alsnog zelf. De rapportage, van de werkgever of de inspectie, is van belang bij de beoordeling van de letselschadezaak. Daarin staat veel informatie over de omstandigheden van het ongeval.”
Welke tips heeft u waar professionals meteen mee aan de slag kunnen?
“Lees het Arbeidsomstandighedenbesluit en laat je inspireren! Er staat veel in dat je kunt gebruiken in je bewijsvoering, gecombineerd met relevante jurisprudentie zoals Unilever/Dikmans en de 7 juni-arresten. Laat je in tegenstelling tot andere soorten letselschadezaken niet teveel leiden door bewijslast, maar laat de werkgever gemotiveerd betwisten.”
Cursus De invloed van Arboregelgeving in de letselschadepraktijk
Op verzoek van Studiecentrum Kerckebosch is Daphne van Doorn één van de docenten van de cursus De invloed van Arboregelgeving in de letselschadepraktijk. Wil je hieraan deelnemen? Kijk hier voor meer informatie.