Door mr. Lydia Charlier – Beer Advocaten

Begin december 2018 publiceerde ZAM/ACB de resultaten van het onderzoek ‘Kansen en Belemmeringen voor Zakelijke Mediation’ onder advocaten, bedrijven en rechters in Nederland. Het rapport concludeert dat zowel advocaten, bedrijven als rechters positief oordelen over deze alternatieve vorm van conflictoplossing. Bijna 90% van de rechters vindt dat een advocaat de mogelijkheid van mediation moet onderzoeken en met de cliënt moet bespreken. Het onderzoek onder advocaten en bedrijven leidt tot vergelijkbare hoge percentages. Zo’n 90% van de bevraagde advocaten meent dat een mediator in staat is om een conflict op te lossen waar dat de advocaten zelf niet is gelukt. 

De kans van slagen van een mediation
De kans van slagen van een mediation is groot. Uit het onderzoek blijkt dat zowel advocaten als bedrijven een slagingspercentage rapporteren rond 75%. Het is dus de moeite waard om van zakelijke mediation een volwaardig, vanzelfsprekend onderdeel van het gebruikelijke (juridische) systeem van geschiloplossing te maken.

Het aantal MfN geregistreerde mediations in Nederland
De Stichting Economisch Onderzoek (SEO) stelt dat in 2011 door de bij het (toen) NMI (nu MfN) aangesloten mediators in totaal 51.690 mediations werden uitgevoerd. In 2017 sluit dat aantal op zo’n 60.000. Van deze mediations viel 28% in de arbeidsrechtpraktijk, 43% in het familierecht, 7% zakelijk, 9% overheid, 6% buren en 7% in overige categorieën.

Anno 2018: Het aantal zakelijke mediations in letselschade?
De inzet van mediation in de letselschade loopt bijna beschamend achter op andere rechtsgebieden. Uit het WODC rapport Mediation Monitor 2005-2008 bleek dat op dat moment het aantal letselschade-mediations bijzonder laag (0,2 %) was. Tot dan werden letselschadezaken nauwelijks voor mediation voorgedragen. Daarin is tot op heden weinig veranderd. De letselschadebranche kiest anno 2018 eerder voor het toernooimodel. Schattingen onder mediators in de letselschade omtrent het aantal letselschade mediations blijven steken op zo’n 200-250 per jaar(!). Uit informatie van de Mediationbureaus bij de Rechtbanken Amsterdam en Utrecht (2018) blijkt dat partijen in letselschadezaken, ondanks (pogingen tot) verwijzing door de rechter, niet of nauwelijks voor mediation kiezen. Het is de vraag of dat nog van deze tijd is. Het staat in ieder geval in schril contrast met de cijfers uit het onderzoeksrapport van ZAM/ACB.

De moeilijkheden

Wat weten we over de doorlooptijd van letselschadezaken?
Het Personenschade Instituut van Verzekeraars (PIV) schat dat in de periode 2012-2016 zo’n 65.000 nieuwe letselzaken per jaar worden gemeld. Uit het Rapport Diepteanalyse GBL 2014 blijkt dat van de letselzaken die vallen onder de aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB) 88,2%, onder de  aansprakelijkheidsverzekering particulieren (AVP) 89,4%, en onder verkeersletselzaken (WAM) 90,9% binnen twee jaar wordt afgehandeld. Ca. 10% betreft de complexere, langer lopende zaken. Specialisten in het werkveld weten dat voor deze zaken een looptijd van 5-15 jaar geen uitzondering is. Verder weten we dat niet minder dan een derde van alle zaken met een belang van meer dan € 10.000 langer duurt dan twee jaar .

De klachten van verzekeraars
Verzekeraars klagen steen en been over de toekomen schadelast. Zij zagen de schadelast alleen al op de WA-autoverzekering van 2014 tot 2017 met 25 procent stijgen tot 2,6 miljard euro. 60% Van deze schadelast komt voor rekening van de letselschadezaken, aldus woordvoerder Van Elferen van het Verbond van Verzekeraars. Onder de oorzaken zijn de hoge kosten van de dossierbehandeling.

De klachten van letselschadeschade advocaten
Letselschade advocaten klagen steen en been over de behandeling van complexere zaken. Een enquête onder de leden van de specialisatievereniging van slachtofferadvocaten ASP in 2017 wijst uit dat een meerderheid van de advocaten een duidelijke verharding in de afhandeling van letselschadeclaims ziet. In ernstige letselschadezaken wordt (veel) meer geprocedeerd dan in andere zaken.

Het recht van letselschadeslachtoffers op mediation
De Gedragscode Behandeling Letselschade (GBL) van 10 juli 2012 is gericht op de bevordering van mediation. Gedragsregel 8 voorziet in het recht op mediation van een letselschadeslachtoffer na een doorlooptijd drie jaar(!)

De praktijk van de GBL: een dode letter?
Op de niet naleving van Gedragsregel 8 van de GBL staan geen sancties. De GBL wordt door letselschade advocaten daarom gezien als een tandeloze tijger. Dat bleek mij recentelijk weer eens in de praktijk. Desgevraagd vertelt een verzekeraar mij dat op grond van de GBL in alle zaken die 3 jaar lopen mediation wordt aangeboden. Daags nadien spreek ik een collega die in een zaak die meer dan 3 jaar loopt dezelfde verzekeraar tot tweemaal toe gemotiveerd heeft verzocht om een mediation. Tot tweemaal toe luidde het korte antwoord: “deze zaak leent zich daar niet voor.” Als het zo eenvoudig is om Gedragsregel 8 terzijde te schuiven, dan is die regel niet meer dan een dode letter. En ook advocaten zijn niet altijd voor mediation te porren. Sommige collega’s vinden dat gereedschap gewoon niet in hun gereedschapskist. En dat is jammer. In het belang van hun clienten kunnen ook zij een positieve impuls gebruiken om in dit opzicht van de GBL gebruik te maken.

De mogelijkheden

Nieuw in 2019: Verzekeraars kondigen audit aan
Nieuw is dat verzekeraars binnenkort uniform getoetst worden op de naleving van de GBL. Zij zijn straks verplicht om eens in de drie jaar daartoe een audit te laten uitvoeren . Met de aanvullende regeling worden verzekeraars verplicht om te laten zien dat ze de code nakomen. https://www.verzekeraars.nl/publicaties/actueel/uniforme-toetsing-voor-letselschade-verzekeraars. Gaat dat middel voor Gedragsregel 8 ver genoeg als een van partijen er zonder nadere motivering een streep doorheen kan halen? Is er niet meer nodig?

2019 en daarna: Wat is er nodig voor een doorbraak van zakelijke mediation?
De onderzoekers van ZAM/ACB gaan met hun gedachten verder. Zij stellen dat voor een échte doorbraak van zakelijke mediation waarschijnlijk een externe impuls nodig is (van de wetgever?) ter ontmoediging van gerechtelijke procedures. Dit is ook de ervaring in andere landen waar mediation als voorliggende voorziening voor het oplossen van geschillen geldt. Ik juich de wettelijke verankering van mediation als (verplichte) voorliggende voorziening voorafgaand aan de gang naar de rechter van harte toe. Het zal in ieder geval voor de jaarlijks duizenden letselschadeslachtoffers die nu jarenlang gevangen zitten in te lang lopende procedures secundaire victimisatie schelen. Mediation biedt partijen snelle, goed beargumenteerde en weldoordachte oplossingen, en zekerheid voor de toekomst. En dat is ook goed voor verzekeraars.

“Be the change you wish to see in the world!” (Ghandi)

Lydia Charlier is advocaat, MfN mediator en Rechtbank mediator. Voor meer informatie over mediation in letselschade neem contact op: https://www.beeradvocaten.nl/nl/Mensen/Advocaten/person/11/Charlier

Zie ook eerdere artikelen over mediation in letselschade:

  • Mediation in letselschade blijft ten onrechte achter, Letsel & Schade 2018 nr. 3: https://www.beeradvocaten.nl/uploaded_files/publication/LC_Mediation_in_letselschade.pdf
  • Mediation in letselschadezaken: de waarde van geluk of gelijk, Letsel & Schade 2010 nr. 2: https://www.beeradvocaten.nl/uploaded_files/publication/artikel_L_S_-_Charlier_-_Mediation_in_letselschade_.pdf

(Bron: LinkedIn-artikel Lydia Charlier)