Het aantal automobilisten dat, tijdens weekendnachten, met te veel drank op reed is fors toegenomen: van 1,4% in 2017 naar 2,3% in 2019. Er is geen duidelijke verklaring voor deze toename, wel is in de afgelopen jaren de handhaving op alcohol sterk afgenomen. Dit staat in de geactualiseerde SWOV-factsheet Rijden onder invloed van alcohol.
In 2015 konden 12% tot 23% van de verkeersdoden in Nederland gerelateerd worden aan het gebruik van alcohol in het verkeer. Dit kwam toen neer op een aantal van 75 tot 140 verkeersdoden. Tijdens de recentste metingen in 2019 reed 2,3% van de automobilisten tijdens weekendnachten onder invloed van alcohol, wat een forse stijging inhoudt. Bij fietsers ligt het percentage veel hoger: bij metingen in 2013 tijdens avond- en nachturen in het uitgaansgebied van Den Haag en Groningen bleek gemiddeld 42% van de geteste fietsers meer alcohol op te hebben dan wettelijk is toegestaan.
Een relatief kleine groep zware alcoholovertreders, qua omvang geschat tussen 90.000 en 125.000 overtreders, veroorzaakt ongeveer twee-derde van alle ernstige alcoholongevallen.
Rijden onder invloed van alcohol leidt tot impulsiever en avontuurlijker rijgedrag. Ook kunnen automobilisten verkeerssituaties minder goed beoordelen, gevaren minder tijdig herkennen, minder snel reageren en het voertuig minder goed besturen, en zijn zij minder alert. Het ongevalsrisico van een automobilist is bij een bloedalcoholgehalte (BAG) van 0,5‰ zo’n 1,4 keer hoger dan bij nuchter rijden. Bij 1,0‰ is het risico bijna vier keer zo hoog, en bij 1,5‰ meer dan twintig keer. Ook bij fietsers stijgt het ongevalsrisico bij een hoger BAG. Verslechtering in rijgedrag is sterker merkbaar bij jongere bestuurders.
De BOB-campagne heeft mogelijk bijgedragen aan een vermindering van het alcoholgebruik in het verkeer, maar de effecten van deze campagne zijn niet los te zien van het geïntensiveerde politietoezicht op rijden onder invloed. De Educatieve Maatregel Alcohol (EMA) blijkt een positief effect te hebben op de recidivekans; van de Licht Educatieve Maatregelen (LEMA) kon geen effect worden aangetoond. Het verzwaren van straffen, het ontzeggen van de rijbevoegdheid of het ongeldig verklaren van het rijbewijs, lijken vrijwel geen effect te hebben op de zware alcoholovertreders. Voor deze groep moeten meer op preventie gerichte maatregelen ontwikkeld worden, met een bredere aanpak van het probleem dat ten grondslag ligt aan de alcoholovertreding, eventueel in combinatie met een alcoholslot of enkelband.
(Bron: SWOV)