Tijdens het Algemeen Overleg Verkeersveiligheid op 30 januari 2013 vroeg kamerlid De Graaf aan Minister Schultz van Haegen (Verkeer & Waterstaat) wat er bekend is over de effecten van het ingaan van de wintertijd op de verkeersveiligheid. Hij verwees daarbij naar een onderzoek van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid BIVV, waaruit zou blijken dat de invoering van de wintertijd voor veel verkeersellende zorgt.
Naar aanleiding van deze vraag heeft de SWOV onderzocht wat hierover bekend is, en in hoeverre het ingaan van de wintertijd leidt tot een verandering in het aantal ernstige ongevallen in Nederland. De SWOV heeft dit beschouwd aan de hand van een grafische analyse van gegevens (ongevallen, slachtoffers en mobiliteit) voor alle tijdstippen van de dag en alle dagen van het jaar, over enkele decennia.
Dit onderzoek wijst uit dat het ingaan van de wintertijd (sinds 1996 op de laatste zondag van oktober) inderdaad is samengegaan met een hoger aantal verkeersslachtoffers en -ongevallen, tijdens een bepaald gedeelte van de dag. Deze hogere aantallen doen zich echter ook gedurende de daaropvolgende maanden voor, hetgeen erop wijst dat het terugzetten van de klok op zichzelf niet van invloed hoeft te zijn op de verkeersveiligheid. Het effect lijkt eerder te kunnen worden verklaard uit het feit dat zich na het ingaan van de wintertijd een aantal maanden lang meer (avondspits)verkeer in schemer en donker afwikkelt.
Door het ingaan van de wintertijd valt de duisternis namelijk op een eerder tijdstip op de klok, waardoor van de ene dag op de andere een groter deel van de avondspits in het donker plaatsvindt. Dit heeft waarschijnlijk meer verkeersslachtoffers als gevolg, omdat ook het risico (aantal letselslachtoffers per afgelegde afstand) duidelijk hoger blijkt te zijn in schemer en donker dan bij daglicht, vooral voor voetgangers. Waaraan we dit verhoogde risico in het schemer en donker van de wintermaanden, moeten toeschrijven is een interessant onderwerp voor nader onderzoek.
De resultaten van deze studie bieden dus geen steun aan de veronderstelling dat er een verkeersveiligheidseffect is van het ingaan van de wintertijd op zichzelf. Overigens krijgen we in de winter eigenlijk ‘de oorspronkelijke tijd’ terug en hanteren we in de zomer een aangepaste tijd. Het is aannemelijk dat dankzij de invoering van de zomertijd slachtoffers worden bespaard, omdat daarmee een groter deel van de mobiliteit bij daglicht plaatsvindt. Dit aspect wordt ook in andere onderzoeksliteratuur genoemd. Uit oogpunt van verkeersveiligheid is het de moeite waard om te onderzoeken hoeveel slachtoffers bespaard kunnen worden indien de zomertijd de standaardtijd zou worden.
(Bron: SWOV)
