Dankzij het bindende advies van de Hoge Raad over het gaswinningsdossier staan Groningers sterker als ze de gang naar de rechtbank maken. Groningse juristen stellen dat de uitspraak een doorbraak is in het gasdossier. De Staat is medeverantwoordelijk voor de schade door de aardbevingen. De NAM moet écht goede argumenten hebben om onder het vergoeden van de schade uit te komen. En Groningers kunnen schadevergoeding eisen voor verminderd woongenot.
De REBNechtbank Noord-Nederland heeft de Hoge Raad gevraagd om een aantal knelpunten in het gasdossier juridisch te duiden. Het advies is leidend voor lagere rechters. De beantwoording van de Hoge Raad van negen door de rechtbank Noord-Nederland gestelde vragen zit volgens Groningse juristen goed nieuws voor bevingsgedupeerden. Advocaat Marcella Spithoff, die veel gedupeerden in het gebied vertegenwoordigt: : “,Afhankelijk van waar je in de schadeprocedure staat, krijg je vroeg of laat met alle antwoorden uit deze uitspraak te maken.’‘
Bewijsvermoeden
“De NAM moet nu bijvoorbeeld echt bewijzen dat de schade is veroorzaakt door een andere oorzaak dan de bevingen. Twijfel zaaien over de schadeoorzaak is onvoldoende. NAM kan niet zomaar zeggen dat schade wordt veroorzaakt door een fluctuerend waterpeil of iets dergelijks. Ook hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring is daarover te spreken. “Het wordt voor de NAM, en nu dus ook voor Energie Beheer Nederland B.V. (EBN), heel moeilijk om dat te weerleggen.’‘
Wie is aansprakelijk?
Eén van de vragen betrof de aansprakelijkheid. Als er schade ontstaat door aardbevingen in Groningen, op wie kan dat dan worden verhaald? Volgens de Hoge Raad kan niet alleen de NAM, maar ook EBN aansprakelijk zijn. EBN is een staatsbedrijf dat in een maatschap samenwerkt met de NAM. “Dit is heel belangrijk’’, zegt hoogleraar Jan Brouwer. “De Hoge Raad heeft met deze uitspraak onder meer bevestigt dat de overheid in dit dossier mede aan de touwtjes trekt. Hiermee wordt erkend dat al die ellende die ons hier in Groningen wordt aangedaan, veroorzaakt wordt door de overheid.’’ Brouwer stelde in 2013 al dat de overheid de kwade genius achter de gaswinning is, niet de NAM.
Ook Bröring denkt dat de beantwoording van deze vraag door de Hoge Raad van groot belang is. “De Hoge Raad heeft geantwoord dat EBN ook exploitant is van het Groninger gasveld’‘, zegt hij. “Dat is al vaker verkondigd door rechters, maar ook bestreden. Nu de hoogste rechter van Nederland dit heeft opgeschreven, staat het vast.’‘
Staat had moeten weten van mogelijke aardbevingsschade
Een ander belangrijk punt uit het oordeel is dat de Staat ook aansprakelijk kan zijn voor de schade. De Hoge Raad stelt dat de Staat vanaf 2005 had moeten afweten van de ‘wijdverbreide schade’ die de aardbevingen als gevolg van de gaswinning konden veroorzaken. De staat kan daardoor niet alle schuld op de NAM afschuiven. “Dit betekent dat de Staat niet meer met de handen gekruist naar de NAM kan kijken’‘, zegt Bröring. Daar merkt de Groninger niet direct veel van. Het gaat vooral om de afrekening. De NAM zal nu niet snel honderd procent van het bedrag ophoesten. De overheid zal er geld bij moeten leggen.
Waardedaling is pas duidelijk bij verkoop van het huis
De Rechtbank Noord-Nederland stond in de vragen ook stil bij de waardedaling van de woningen in het gebied. “Eigenlijk heeft de Hoge Raad hierop geantwoord dat je pas echt kun bepalen wat de waardedaling is van de woning, als je je huis verkoopt’‘, zegt Bröring. Dat kan een teleurstelling zijn, omdat bewoners pas gecompenseerd worden als ze ervoor kiezen hun huis van de hand te doen. “Maar daarvoor in de plaats stelt de Hoge Raad nu dat je wel schadevergoeding kunt vragen op basis van verminderd woongenot.’‘ En dat is een nieuw gegeven.
Doorbraak in het gasdossier
Spithoff: “Hier kunnen we wat mee. Dit is echt een doorbraak in het gasdossier. Er is voor ons juristen veel meer duidelijk geworden. De uitspraak biedt veel aanknopingspunten in het voordeel van de Groningers.’‘
(Bron: Dagblad van het Noorden)