Voor het eerst heeft een militair die kanker opliep na jarenlang gebruik van de giftige wapenreiniger PX10 een uitkering toegekend gekregen. De militair, die in de jaren tachtig bij de marine werkte, leed aan bloedkanker en vroeg een Militair Invaliditeitspensioen (MIP) aan. Dit is een uitkering voor militairen die ziek zijn geworden door hun werk. De uitkering werd door de Centrale Raad van Beroep toegekend na een langdurige juridische procedure. De militaire vakbond AFMP, die al jaren een juridische strijd voert voor zieke veteranen en hun nabestaanden, spreekt van een doorbraak.
Tussen 1950 en 1995 gebruikten vele beroepsmilitairen en dienstplichtigen wapenolie PX10 om wapens en wapenonderdelen schoon te maken. PX10 zou onder meer de giftige stoffen xyleen, tolueen en benzeen bevatten, maar het exacte ingrediëntenlijstje is volgens Defensie zoekgeraakt.
Alle militairen die aangaven ziek te zijn geworden door PX10 ontvingen van uitvoeringsinstantie ABP een standaard afwijzingsbrief, omdat er geen causaal verband zou zijn tussen het gebruik van de wapenolie en kankergevallen. Daarbij werd verwezen naar een RIVM-rapport uit 2011, waarin wordt gesteld dat bij het werken met PX10 de gemiddelde blootstelling aan schadelijke stoffen laag was en de kans op kanker daardoor minimaal is. Daarmee werden de aanvragen afgedaan, er werd geen individueel medisch onderzoek gedaan en geen medische gegevens opgevraagd.
Ondeugdelijk RIVM-rapport
Maar diverse deskundigen, waaronder gerenommeerde toxicologen, geven al jaren aan dat de conclusies uit het RIVM-rapport niet kloppen: ook bij blootstelling aan PX10 gedurende een korte periode is er een verhoogd risico op kanker. Ook is er kritiek op de manier waarop het onderzoek in 2011 is uitgevoerd. De onderzoekers zouden niemand hebben gesproken die ooit met PX10 heeft gewerkt. Bovendien werkten er geen medici aan het onderzoek mee.
Ten onrechte geen medisch onderzoek
De militair voerde, gesteund door de vakbond, een jarenlange juridische procedure om voor elkaar te krijgen dat er wel een individueel medisch onderzoek zou worden gedaan. Zowel de rechtbank als de Centrale Raad van Beroep stelden hem in het gelijk: het ABP kreeg de opdracht individueel medisch onderzoek te doen. De hoogste bestuursrechter is van oordeel “dat Defensie ten onrechte geen aanleiding heeft gezien om een nader verzekeringsgeneeskundig onderzoek te laten verrichten”. De advocaat van de militair, mr. Lotte van den Broek van Dolderman Letselschade Advocaten, gaf na de uitspraak in hoger beroep aan dat “hieruit kan worden vastgesteld dat er wel degelijk een direct causaal verband is tussen PX10 en de ziekte”.
Doorbraak
AFMP-voorzitter Ruud Bergsma spreekt van een belangrijke doorbraak en hoopt dat Defensie en uitvoerder ABP voortaan zorgvuldiger omgaan met aanvragen van andere militairen die ziek werden door PX10 en hun nabestaanden, door niet standaard af te wijzen, maar medisch onderzoek te doen. Hij roept zieke militairen op zich bij de vakbond te melden.