Consumentenprogramma Radar (AVRO-TROS) viert maandag het 25-jarig bestaan met een jubileumuitzending. Presentatrice Antoinette Hertsenberg is er al bij vanaf het begin in 1995. ‘We zijn soms heel vervelend.’
Een televisiecarrière lag nooit in de lijn der verwachting in het leven van Antoinette Hertsenberg (55). Tot ze in 1994 als woordvoerder namens de Dierenbescherming bij Nova in gesprek ging met een jager. Haar optreden maakte indruk bij de Tros en ze werd naar Hilversum gehaald om een nieuw consumentenprogramma te presenteren.
Na het verdwijnen van Kieskeurig in 1993 vond de achterban van de Tros het namelijk een gemis dat er geen televisieprogramma over klein consumentenleed meer was. Er zou daarom een nieuw programma komen; de opzet werd aan de nieuwe redactie overgelaten. Hertsenberg kwam zelf met de naam Radar.
Ze had geen enkele ervaring. Niet als presentatrice, al helemaal niet in de andere functie die ze erbij kreeg: eindredacteur. ,,Ik was zo groen als gras en zat pas tweeënhalf jaar bij de Dierenbescherming. Dat ene optreden was lifechanging. Ik kreeg nog een negendaagse cursus, maar heb uiteindelijk een langere opleiding voor autorijden gehad dan om op televisie te verschijnen.”
Gaatjes in de kip
Het programma liep vijf jaar stroef, met tegenvallende kijkcijfers, maar de redactie kreeg de tijd om te groeien. 25 jaar later is Radar, mede gedragen door de succesverhalen rond woekerpolissen, de kredietcrisis, Biostabil en Implant Files (over implantaten), wekelijks een van de best bekeken programma’s op de Nederlandse televisie. Hertsenberg is al die jaren het vaste en trotse gezicht. ,,Er zijn dus volwassenen in Nederland die nooit in een wereld zonder Radar hebben geleefd. Gekke gedachte.”
Aan de tafel, waar genoeg plaats is voor een omvangrijke familie, in de serre van haar landelijk gelegen huis in de bossen bij het Gelderse Vierhouten, haalt Hertsenberg herinneringen op aan de eerste uitzending. ,,Een deel van ons team ging bij een restaurant eten en bestelde kipfilet. Halsoverkop vertrok dat team, maar niet zonder gaatjes te prikken in de kip. Daarna kwam een tweede team dat een identieke bestelling in het restaurant deed. En jawel, ze kregen exact dezelfde kipfilets.”
Inmiddels is de focus van Radar veranderd. Waar vroeger op kleine schaal werd gezocht naar misstanden en oneerlijkheden, zijn nu vooral grote bedrijven doelwit.
,,Radar werd zo groot dat het oneerlijk voelde om een kleine middenstander te pakken,” zegt Hertsenberg. ,,Als het willens en wetens iemand bedonderen is, ligt het anders. Maar de slechte service van een kleine middenstander die net zijn hoofd boven water weet te houden, zouden we nu niet meer behandelen in het programma.”
Hertsenberg noemt zichzelf een geboren belangenbehartiger. Er zit een vorm van activisme in haar, getuige ook haar werk voor de Dierenbescherming. Het is daarom dat Radar altijd de basis vormt in haar loopbaan, ook al presenteerde ze in de tussentijd andere programma’s, zoals zestien jaar lang Opgelicht. ,,Ik laat Radar nooit los, het is te leuk. Elke aflevering weer krijg ik een soort speeltuingevoel.”
Twijfelachtige constructies
Met dat speeltuingevoel doelt Hertsenberg op haar verwondering en verbazing in het dagelijks leven. Ze gaat er in het programma mee aan de slag. ,,Een paar jaar geleden zat ik in de wachtkamer van de huisarts te kijken naar het rekje met folders. In een van de folder werd meer gebruik van koffie geadviseerd. Ik vond het gek. Wat voor idioterie zou je nog meer in zo’n rek bij de huisarts geplaatst kunnen krijgen?”
,,Bij Radar besloten we een brochure over wijn te maken: een fles per dag was de aanbevolen hoeveelheid. Het bleek eenvoudig die brochure bij tien huisartsen in de wachtkamer te krijgen. Dat is dus zo leuk: dat je een folder vindt en er dan dit mee kan doen.”
Naast de uitreiking van de Loden Leeuw voor de meest irritante reclamespotjes en de warme en koude douche voor goede of slechte service van bedrijven heeft Radar naam gemaakt met verschillende onderzoeken. De twijfelachtige aandelenconstructies bij Legio Lease, de woekerpolissen en de oplichting van belspelletjes zijn zaken waar de redactie veel onderzoek in heeft gestoken. Misstanden en valsheden hebben Radar groot gemaakt.
Lange adem
Radar wil gerechtigheid voor slachtoffers van consumentenleed, hoeveel moeite dat ook kost. ,,We wilden jaren geleden Toyota op het matje roepen,” zegt Hertsenberg, ,,maar niemand van het bedrijf wilde komen. Daarna hebben we elke uitzending gezegd dat we het onderwerp zouden behandelen tot er iemand kwam. Dit was in november. Na drie weken kwam er iemand met de vraag hoelang we het vol zouden houden. We waren vastbesloten het in elk geval tot de kerstdagen te doen. We zijn soms heel vervelend voor bedrijven en hun directeuren.”
Voor een ander programma, Dokters van morgen, reist Hertsenberg veel naar het buitenland, maar haar telefoon staat altijd aan voor Radar. ,,Zolang de bazen van AvroTros mij willen hebben, blijf ik zitten. Er komen altijd nieuwe onderwerpen die interessant voor ons zijn. Mijn licht gaat voorlopig nog niet uit.”
De komende jaren wordt de energietransitie een van de speerpunten van Radar, denkt ze. ,,Daar zitten we nu al bovenop. Er is geen discussie over mogelijk dat we met zijn allen van de fossiele brandstoffen af moeten, maar het moet op een verantwoorde manier gebeuren.”
,,We moeten kritisch blijven op het proces. Als de consumenten vooraf wordt verteld dat ze goedkoper uit zijn met warmtepompen en het niet zo blijkt te zijn, is dat een onderwerp. Radar heeft altijd een toekomst.”
Top 3 van 25 jaar Radar
1. Woekerpolissen. De naam woekerpolis wordt in 2006 voor het eerst genoemd door Hertsenberg op televisie. Radar waarschuwt in een flink aantal afleveringen consumenten voor de polissen van verzekeringsmaatschappijen. Verzekeraars hielden in het verleden de ingehouden kosten verborgen voor de consument. Tegenwoordig is dat transparanter.
2. Legio Lease Legio Lease was de eerste financiële instelling in 2001 die onder de loep van Radar kwam te liggen. Beleggers kwamen bij Legio Lease met een restschuld te zitten zonder dat ze vooraf over deze risico’s waren ingelicht. De aandelenconstructies van toen worden nu niet meer verkocht.
3. Implant Files Samen met dagblad Trouw initieerde Radar ruim een jaar geleden een onderzoek naar medische implantaten. Verschillende uitzendingen werden gewijd aan de risico’s en kwalijke gevolgen van implantaten. Meer dan 250 journalisten werkten mee aan het internationale onderzoek.
(Bron: AD)