Apothekers hebben twijfels over de uitvoering van ‘masker 19′ in de praktijk. Een deel denkt dat de bekendheid van het codewoord slachtoffers zal afschrikken om huiselijk geweld te melden. Ook zegt een deel van de medewerkers dat zij niet genoeg training te hebben gehad om slachtoffers op te vangen, blijkt uit een rondgang van Trouw langs 25 apothekers.
“Ik vind het een goed initiatief, maar ik vraag me af of ik de ernst goed kan inschatten als een mogelijk slachtoffer aan de balie staat”, vertelt apotheker Alexander Martens uit Amersfoort. “Wanneer bel je bijvoorbeeld 112, en wanneer naar hulplijn Veilig Thuis?” Volgens de apothekers is een training vanuit apothekersbrancheorganisatie KNMP nodig om een ‘masker 19’-melding adequaat op te pakken.
Sinds de lockdown vrezen hulpverleners dat het aantal gevallen van huiselijk geweld stijgt. Huisgenoten zitten de hele dag op elkaars lip: dat veroorzaakt spanningen, die in sommige gevallen uitmonden in geweld. Al eerder introduceerden Europese landen als Frankrijk en Spanje een codewoord waarmee slachtoffers een verkapte noodkreet kunnen doen bij apothekers.
Twee weken geleden volgde Nederland hun voorbeeld. Het initiatief lag bij KNMP, het ministerie van volksgezondheid (VWS) en hulporganisatie Veilig Thuis. Naast het woord stuurde de brancheorganisatie een stappenplan mee, dat apothekers kunnen volgen bij een melding.
De meesten van de 25 bevraagde apothekers hebben nog geen ervaring met het codewoord aan de balie: één praktijk geeft aan een melding te hebben gekregen de afgelopen twee weken. Verschillende assistenten zeggen zelfs nog helemaal niets over het woord gehoord te hebben van hun leidinggevenden.
De bevraagde apotheken liggen verspreid over het land, in alle twaalf provincies, in dorp en stad. Drie apotheken wilden niet meewerken aan het artikel.
Informatie
Een deel van de geïnterviewden benoemt de ‘haastige’ communicatie vanuit de KNMP twee weken geleden. “Het was jammer dat we veel informatie eerst via het nieuws kregen”, zegt apotheker Swen Kuipers uit Haaksbergen. Donderdagavond laat verzond de brancheorganisatie een bericht over het codewoord naar apothekers, een half uur voordat het in de media verscheen. Pas een halve dag later, op vrijdagmiddag, kwam een mail met extra uitleg vanuit de KNMP.
Volgens Aris Prins, voorzitter van de brancheorganisatie, kwam dat omdat de lancering van het codewoord eerst een week later gepland stond. “Maar toen NRC al signalen kreeg over het woord en het de volgende dag zou publiceren, besloot VWS het een week eerder bekend te maken. Maar we wilden de apothekers alsnog eerder informeren: vandaar de haastige mail op donderdagavond.”
Voor de vragen van de apothekers heeft Prins ‘veel begrip’. Hij benadrukt dat de beroepsgroep vooral als ‘doorgeefluik’ functioneert. “Het enige wat de assistenten hoeven doen, is de apotheker erbij halen. En die hoeft in bijna alle gevallen alleen Veilig Thuis te bellen: alleen bij directe nood gaat het om 112.”
Bovendien moeten apothekers ‘masker 19’ in de context van een dialoog zien, benadrukt hij. “Het is een discreet gesprek, zoals apothekers die vaker hebben, ook over soa’s en andere privacy-gevoelige onderwerpen”, zegt hij. “Een slachtoffer bestelt een medicijn en laat dan codewoord masker 19 vallen. Of hij of zij schrijft het op een briefje.” In zo’n geval neemt de apotheker het slachtoffer mee naar een aparte ruimte, om daar Veilig Thuis te bellen. “Die pakken het dan verder op.” De brancheorganisatie is bezig met het ontwikkelen van verdere training, die later dit jaar beschikbaar moet zijn.
Laagdrempelig
Ondanks de twijfels zien de apothekers ook voordelen aan het nieuwe codewoord. Vanwege de laagdrempeligheid is de apotheek een geschikte plek om huiselijk geweld te melden, vinden zij. “We zijn voor mensen een bekend gezicht”, zegt assistent Bouwina Lootsma uit Sneek. “Bovendien hoef je bij ons geen afspraak te maken, zoals bij de huisarts.” “Als wij om een adres vragen, krijgt een dader niet snel argwaan”, denkt ook apotheker Pauline Hougee uit Alkmaar. “Die informatie kunnen wij dan doorgeven aan hulpinstanties als Veilig Thuis.”
Maandelijks krijgt Veilig Thuis gemiddeld 11.000 meldingen van huiselijk geweld. Hoeveel meldingen tot nu toe door masker 19 zijn binnengekomen, is onbekend. “Dat houden we bewust niet bij, het is niets om mee te koop te lopen”, zegt KNMP-voorzitter Prins. “Maar persoonlijk heb ik al over vijf meldingen gehoord. Stuk voor stuk schrijnende gevallen. Maar het is mooi dat we met iedere melding iemand kunnen helpen.”
(Bron: Trouw)