Sommige coronamaatregelen druisen in tegen de Grondwet, zegt hoogleraar recht & samenleving Jan Brouwer. Hij verwacht procedures tegen de overheid.

Hij had afgelopen weekend vijf mensen op bezoek. Zijn oudste zoon met diens vrouw en baby, plus zijn twee andere zonen. “Wie zegt dat je hooguit drie mensen op bezoek mag hebben?”, vraagt Jan Brouwer (68). 

De premier zei dat. Mark Rutte.

Knullig
Brouwer schiet in de lach. “Rutte zegt het, maar het staat nergens. Niemand weet precies wat er in die noodverordening staat en dat is geen goede zaak. Om niet te zeggen dat het nogal knullig is”

Hij is hoogleraar recht & samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen en daarnaast is hij directeur van het Centrum Openbare Orde en Veiligheid. Hij heeft zich die eerste weken van de coronacrisis koest gehouden, maar inmiddels zijn we weken verder en maken hij en enkele vakbroeders gehakt van de gedragsregels in coronatijd.

“Die noodverordeningen gaan veel te ver. Er bestaat geen juridische grondslag voor. Een noodverordening kan samenkomsten verbieden, maar niet in je eigen woning. Als er sprake is van een bovenregionale ramp, dan zijn de Veiligheidsregio’s aan zet, onder aanvoering van het Ministerie van VWS. Die geeft opdracht een bezoekverbod aan zorginstellingen in te voeren, de voorzitters van de Veiligheidsregio’s werken dat uit in een noodverordening. Alleen: de vraag of dat juridisch kán, hebben ze zich niet gesteld. De wet en de Grondwet zijn klip en klaar: dit kan niet.”

Privacy heilig
Want volgens de Grondwet is het recht op privacy heilig. Thuis bezoek ontvangen, ook al woon je in een verzorgingshuis? Je mag zelf bepalen wie je op bezoek krijgt, stelt de Grondwet. Coronafeestje vieren in je studentenhuis? Onverstandig, maar een noodverordening kan dat niet verbieden.

Volgens Brouwer zijn er de laatste dagen een aantal demonstraties verboden op grond van de noodverordening. Wat niet kan. Want de Grondwet schrijft voor dat je moet kunnen demonstreren, net zoals er godsdienstige bijeenkomsten moeten kunnen zijn en vergaderingen.

“Er mag heel veel niet volgens de nieuwe regels. Ik snap dat daar een heel goede reden voor is, maar als de overheid haar burgers aan de voorschriften houdt, dan moet zij die zelf ook in acht nemen. In de Grondwet staan de meest belangrijke voorschriften”, zegt Brouwer.

Inmiddels hebben hij en enkele collega’s aan de bel getrokken en komt er een wetswijziging, waardoor de nieuwe regels wél rechtsgeldig zijn. “Dat is dan een bijzondere wet waarin misschien wel hetzelfde staat als in de noodverordening. Het betekent dat de Veiligheidsregio’s het niet meer voor het zeggen hebben, maar de regering.”

Schadeclaims
Een goede zaak, vindt Brouwer. “Ik denk dat het anders schadeclaims gaat regenen bij de overheid. Voer voor advocaten.”

Nog een voorbeeldje van de ruim te interpreteren maatregelen? Vooruit, de anderhalve meter afstand. “Er staat in de noodverordening dat als je met drie of meer personen bent, je anderhalve meter afstand moet bewaren van elkaar. Dit wekt de indruk dat je een groep mag vormen”, aldus Brouwer. “En ondertussen stuurt de politie mensen weg uit de plantsoenen, terwijl die mensen zich keurig aan de afstandseis houden. De politie beschouwt een groepje van drie mensen al als een verboden samenkomst. Dergelijk optreden veroorzaakt veel onvrede. Burgers beschouwen het ingrijpen als willekeurig.”

(Bron: Dagblad van het Noorden)