De ziekenhuiszorg voor covid-patiënten heeft veel mensenlevens gered, maar het verlies aan levensjaren bij andere patiënten is veel groter. Daardoor zullen alleen al in Nederland zeker 10 duizend mensen gemiddeld tien jaar eerder overlijden.
De afgelopen maanden hebben veel patiënten het ziekenhuis gemeden uit ‘corona-angst’ en zijn operaties en behandelingen uitgesteld. De gevolgen zijn in beeld gebracht door adviesbureau Gupta, in een rapport dat donderdag is gepubliceerd.
‘Voor ieder sterfgeval ten gevolge van covid-19 staan veel meer doden door het uitstel van reguliere zorg’, aldus het rapport, dat rept van ‘ongekende, disproportionele schade’. Alleen geboortes lieten zich niet tegenhouden, maar verder ondervonden alle ziekenhuisafdelingen grote gevolgen van de coronazorg, zo blijkt uit de analyse. Zo nam op afdelingen cardiologie het aantal patiënten dat onder behandeling was in drie maanden tijd met gemiddeld 29 procent af, bij chirurgie was dat 28 procent, op afdelingen neurologie 24 procent.
Het zijn scenario’s, waarschuwt gezondheidseconoom en emeritus-hoogleraar Guus Schrijvers, niet betrokken bij het rapport. ‘Je komt er pas achter of die voorspellingen kloppen door de hoeveelheid zorg die de afgelopen maanden aan patiënten is gegeven per ziekenhuis te vergelijken met dezelfde periode in de afgelopen jaren. En door de patiënten die geen zorg hebben gekregen te volgen. Daar zitten er vast ook bij voor wie dat geen gevolgen heeft gehad.’
Groeiende ongerustheid
Toch illustreren de berekeningen wel de groeiende ongerustheid van veel artsen over de gevolgen van corona op de rest van de gezondheidszorg, erkent ook Schrijvers. ‘Er is natuurlijk wat aan de hand en dat moeten we serieus nemen.’
Huisartsen zagen de afgelopen maanden tot 70 procent minder patiënten op hun spreekuur, cardiologen vertelden begin vorige maand in de Volkskrant dat hartpatiënten massaal wegbleven uit het ziekenhuis. Angst voor besmetting speelde mee, en ook bescheidenheid van patiënten die meenden dat hun klachten wel even konden wachten. Daarnaast werden operaties afgezegd, scans uitgesteld en transplantaties afgeblazen. Ook de screening op kanker kwam stil te liggen, het aantal kankerdiagnoses daalde in een paar maanden tijd met 30 procent.
Het stuwmeer aan uitgestelde zorg is zo groot dat de komende maanden lang niet alle patiënten weer terecht kunnen. Het uitstel zal volgens het Gupta-rapport leiden tot een verlies van 100 tot 400 duizend gezonde levensjaren, een factor tien hoger dan de winst aan levensjaren die de zorg voor coronapatiënten heeft opgeleverd.
Gezicht
‘Ik ben geschrokken van de resultaten’, reageert Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde in Kopenhagen. ‘Ze geven de zorgen van veel artsen een gezicht.’
Dat betekent nog niet dat de lockdown van de afgelopen maanden verkeerd is geweest, benadrukt hij. ‘We kregen te maken met een onbekende ziekte, er is verstandig en dapper beleid gevoerd. Maar nu het overweldigende van de epidemie eraf is, moeten we ons afvragen: hoe verder? Het paardenmiddel dat we de patiënt hebben toegediend heeft gewerkt, maar de bijwerkingen zijn enorm. De gevolgen zijn disproportioneel. Als we de samenleving weer op gang brengen, komen er ongetwijfeld nieuwe besmettingen. Gaan we het dan weer net zo doen?’
Het rapport is bedoeld om die vraag meer urgentie te geven, zegt Gupta-onderzoeker Daan Livestro, een van de auteurs. ‘Een tweede coronagolf is niet uitgesloten en dan zullen we moeten kiezen, afwegingen moeten maken die tot nu toe onbespreekbaar waren. We kunnen straks niet weer de reguliere zorg grotendeels stopzetten. Dat kost te veel mensenlevens.’
In het rapport staan een aantal ideeën op een rij, zoals strengere selectie van patiënten die worden opgenomen, en het concentreren van de covid-zorg in een paar ziekenhuizen.
(Bron: Volkskrant)