Het Nederlandse biotechnologiebedrijf en handelaar in medische producten Inzek heeft sinds de uitbraak van Covid-19 ruim anderhalf miljoen onbetrouwbare coronatests verkocht. Dat schrijft dagblad Trouw. Het bedrijf belooft dat de tests ‘zeer accuraat’ binnen tien minuten kunnen vaststellen of iemand corona heeft gehad, maar volgens twee onafhankelijke studies is de kans zeer groot dat de test een verkeerde diagnose stelt. Marien de Jonge, onderzoeker in het Radboudumc, noemt de belofte van Inzek misleidend. “Onbetrouwbare tests vormen een groot gevaar voor de volksgezondheid”, zegt hij.

Toch zijn de zogenoemde Biozek-tests al in ruim twintig landen verkocht, blijkt uit onderzoek van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en journalistencollectief OCCRP voor Trouw. Overheden en ziekenhuizen in onder meer Spanje, Rusland, Servië en Benin dachten een betrouwbaar Nederlands product te kopen. Inzek adverteert de tests namelijk als ‘Dutch-made’, terwijl ze in werkelijkheid in China zijn gemaakt. De Chinese fabrikant produceert een identieke test onder haar eigen merknaam, Alltest. 

In een reactie ontkent Inzek dat het de tests als Nederlands aanprijst, en even later is ‘Dutch-made’ van de website gehaald.

Nederlandse ziekenhuizen en laboratoria
Ook in Nederland zijn de tests in omloop. Distributeur Bipharma zegt de testkits aan ongeveer vijftien Nederlandse ziekenhuizen en laboratoria en ruim honderd Nederlandse apotheken te hebben verkocht. Waarvoor ziekenhuizen de tests gebruiken is onbekend, omdat Bipharma niet zegt wie haar klanten zijn.

De tests zijn bedoeld om vast te stellen of iemand corona heeft gehad. Dat gebeurt door te zoeken naar antilichamen in bloed. Maar volgens de Europese Commissie en het Outbreak Management Team bestaan er momenteel nog geen betrouwbare sneltests voor antilichamen.

De Jonge van het Radboudumc zegt dat in de klinische studie belangrijke gegevens ontbreken. Hij maakt zich zorgen om mensen die geïnfecteerd zijn, maar bij wie de test desondanks uitwijst dat ze geen corona hebben. “Zij zullen onterecht met een veilig gevoel de straat op gaan.”

In minder dan de helft van de gevallen een juiste diagnose 
Claire Standley, expert infectieziekten aan de Georgetown Universiteit in Washington, noemt de klinische studie ‘rotzooi’. Spaanse universitair onderzoekers ontdekten dat de identieke Chinese test in de eerste week nadat iemand klachten krijgt, in minder dan de helft van de gevallen een juiste diagnose stelt. De test werkt dan dus nog slechter dan een gok.

Zeki Hamid, de eigenaar van Inzek, weerspreekt de bevindingen. “Ik heb begrepen dat mijn product meer dan 90 procent betrouwbaar is.”

De test kan in Nederland ongecontroleerd de markt op. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd controleert enkel tests die direct aan particulieren worden verkocht, terwijl Inzek zegt alleen aan zorgprofessionals te verkopen.

Ook bij particulieren
Maar via tussenpersonen komen de tests wel degelijk bij particulieren terecht. De Nederlandse Maya van der Steenhoven kreeg een aantal tests van een vriend die in de medische sector werkt en als zorgprofessional de tests bestelde. “Ik heb een vriendin en mezelf getest”, zegt zij. “Mijn vriendin was heel ziek geweest, we dachten aan corona. Ik zei: ‘Dan vind ik het wel leuk om je te testen’.” Dat is precies wat volgens de inspectie verboden is. Of de inspectie Inzek in de smiezen heeft, wil de woordvoerder niet zeggen.

De ‘Nederlandse’ tests worden via tussenpersonen wereldwijd verkocht. Zo zorgde de Larense dj Erro Verschoor ervoor dat honderdduizenden testkits naar Indonesië werden verzonden. Ook werden honderden tests aan het Vaticaan verkocht via een Italiaanse diplomaat die bevriend is met Donald Trump. Een Azerbeidzjaanse stichting die gesteund wordt door de president van dat land doneerde tests aan een Franse senator. En oud-voetballer Roberto Carlos gaf enkele exemplaren aan de Spaanse politie.

In 2017 werd een nieuwe Europese wet aangenomen die bepaalt dat tests zoals die van Inzek enkel nog na strenge controles de markt op mogen. De bestaande wet was flink verouderd, maar de nieuwe wordt pas in 2022 van kracht. Vanaf dan vallen dit soort tests waarschijnlijk meteen in de zwaarste risicocategorie.

(Bron: Trouw)