Onderdeel van het verlies van verdienvermogen bij een personenschade zijn de verlaagde pensioenaanspraken van een slachtoffer. Doorgaans kent een pensioenregeling premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, zodat de pensioenopbouw gecontinueerd wordt als het dienstverband op termijn stopt of verminderd wordt. De pensioenschade bestaat dan veelal uit de pensioenaanspraken van de gemiste toekomstige loonstijgingen. Ook kan er pensioenschade ontstaan doordat de staffel van premievrijstelling niet parallel loopt met de verlaging van de verdiencapaciteit van het slachtoffer.
Door Vincent van den Bogert
Een pensioenschade kan op basis van deze uitgangspunten berekend worden, maar vanwege de pensioenproblematiek van de laatste jaren kun je grote vraagtekens zetten bij het ongemoeid continueren van de huidige pensioenregelingen. Pensioenuitkeringen staan immers onder druk en worden zelfs gekort, wat invloed kan hebben op het berekenen van pensioenschades.
In grote lijnen bestaan er twee soorten pensioenregelingen, namelijk ‘Salaris x Diensttijd-regelingen’ en ‘Beschikbare Premie-regelingen’. Bij een Salaris x Diensttijd-regeling staat de hoogte van de pensioenaanspraak vast, maar is de premie variabel, omdat deze afhankelijk is van de geldende marktrente en sterftetabellen. Bij een Beschikbare Premie-regeling is dat net andersom.
Salaris x Diensttijd-regelingen
Bij een pensioenschadeberekening lijkt een Salaris x Diensttijd-regeling eenvoudiger te verwerken, maar dat is schijn. Veel pensioenfondsen kampen met een te lage dekkingsgraad. Soms hebben ze zelfs de uitkerende pensioenen al moeten verlagen, nadat eerder pensioenindexaties achterwege zijn gelaten. In een dergelijk geval is een pensioenfonds financieel ongezond en staat de hoogte van de pensioenaanspraak dus niet vast.
Nu de premies van Salaris x Diensttijd-regelingen erg hoog zijn geworden door de huidige lage marktrente, versoberen werkgevers hun pensioenregelingen of hebben deze al versoberd. Hierbij worden veel Salaris x Diensttijd-regelingen omgezet naar Beschikbare Premie-regelingen, die geen garanties wat betreft de omvang van pensioenuitkeringen kennen.
Het recente pensioenakkoord tussen het kabinet en de sociale partners zal leiden tot een nog verdere versobering van pensioenregelingen en uiteindelijk het geheel verdwijnen van de Salaris x Diensttijd-regeling. Dit zal invloed hebben op de berekening van een pensioenschade in geval van een Salaris x Diensttijd-regeling.
Beschikbare Premie-regelingen
Het enige wat vaststaat bij een Beschikbare Premie-regeling is de hoogte van de premie. Die is vastgelegd in de pensioenovereenkomst tussen werkgever en werknemer. De hoogte van de toekomstige pensioenuitkering is van veel factoren afhankelijk. Bijvoorbeeld de kosten die jaarlijks ingehouden worden, het rendement op de beleggingen, de marktrente en de geldende sterftetafel bij de aanvang van een pensioenuitkering.
Pensioenuitvoerders geven hier over het algemeen maar matige informatie over. Bijvoorbeeld projecties van toekomstige pensioenuitkeringen op basis van huidige sterftetafels. Dat is misleidend. De sterftetafels binnen personenschadeberekeningen laten duidelijk zien dat het ouderdomspensioen bij iedere nieuwe sterftetafel lager kan worden. Onderstaand schema laat zien dat de pensioenuitkering bij een marktrente van 4% in een tijdsbestek van 18 jaar is gedaald van € 7.989 naar € 7.231 per jaar. Deze daling van zo’n 10% is veroorzaakt door de toegenomen levensduur van de pensioengerechtigden in die periode.
Volgend probleem bij de Beschikbare Premie-regeling is het rendement op de beleggingen tot de aanvang van een pensioenuitkering. Tot dat moment worden de ingelegde premies na aftrek van kosten belegd. Standaard worden deze gelden belegd in (staats)obligaties die qua rendement de marktrente volgen. Dat leidt tot inconsequenties bij personenschadeberekeningen als het rendementspercentage in een contante-waardeberekening – nu veelal 0% – afwijkt van het gekozen rendement op de beleggingen van een pensioenregeling.
Dit geldt ook voor de gekozen marktrente bij aanvang van een pensioenuitkering. Op dat moment wordt het opgebouwde kapitaal omgezet naar een periodieke pensioenuitkering, zodat het percentage bepalend is voor het bedrag dat men ontvangt.
Conclusie is dat de schadepost pensioenschade best een lastig punt is bij personenschadeberekeningen. De genoemde knel- en aandachtspunten zorgen ervoor dat het correct berekenen van een pensioenschade voorlopig nog wel onderwerp zal blijven van discussies.
(Bron: LinkedIn)