Goede toegang tot het recht is net zo belangrijk voor economie en samenleving als ziekenhuizen, scholen en wegen. Dat concludeert de International Bar Association in het rapport ‘A Tool for Justice: A Cost Benefit Analysis of Legal Aid’, dat zij met de Wereldbank tijdens de jaarlijkse IBA-conferentie in Seoul uitbracht. Hiervoor onderzochten zij wereldwijd ruim vijftig kosten-batenanalyses met betrekking tot rechtshulp-programma’s.

Meer dan vijf miljard mensen – ongeveer tweederde van de wereldbevolking – heeft geen of nauwelijks toegang tot het recht, zo blijkt uit het rapport van IBA en de Wereldbank. Vier en een half miljard mensen zijn uitgesloten van voorzieningen die het recht biedt. Vooral vrouwen, kinderen, minderheden en mensen met beperkingen worden daarbij getroffen.

Volgens de auteurs zijn zowel individuen en families als het juridische systeem, de economie en de samenleving als geheel bij geen of gebrekkige toegang tot het recht slechter af. Zo bestaat in een samenleving zonder goede toegang tot het recht meer kans op conflicten en geweld.

Significante besparingen
Volgens de auteurs doen beleidsmakers steeds meer hun best om de juridische kloof in samenlevingen te dichten, maar daarin worden ze vaak om budgettaire redenen door overheden beperkt.

De belangrijkste conclusie in het rapport is dat de economische voordelen van het investeren in goede rechtshulp juist opwegen tegen de kosten ervan, en dat het ondersteunen van rechtshulp-programma’s voor overheden zelfs significante besparingen kan opleveren. Dit concluderen de auteurs op basis van hun wereldwijde onderzoek naar ongeveer vijftig kosten-batenanalyses van al afgeronde en voorgestelde rechtshulp-programma’s in verschillende jurisdicties. Daarbij is zowel naar ontwikkelde als ontwikkelingslanden gekeken.

Verschuivingen
Op grond van deze kosten-batenanalyses concluderen de auteurs dat juridische hulp net zo essentieel is voor een samenleving als ‘high status’ kwesties als gezondheidszorg en onderwijs. De kosten die het gevolg zijn van onopgeloste problemen door gebrek aan juridische hulp verdwijnen niet, maar verschuiven naar andere overheidsterreinen, zoals gezondheidszorg, huisvesting, kinderbescherming en gevangeniswezen, aldus de auteurs. Zo blijkt uit een Canadese studie dat de publieke kosten die verwant zijn aan de ongelijke toegang tot het recht, bijvoorbeeld in het kader van het Canadese Employment Insurance programma, ruim 2,3 keer hoger zijn dan het bedrag dat Canada jaarlijks rechtstreeks aan rechtshulp betaalt. “The evidence is clear – improving access to justice benefits society and contributes to economic growth”, aldus IBA-president Horacio Bernardes Neto.

Inclusiviteit
Om de juridische kloof te dichten, pleiten de auteurs voor langetermijn-investeringen in inclusieve en duurzame programma’s die ongelijkheid en uitsluiting voorkomen. Ook bevelen zij aan om uitbreiding van de toegang tot het recht na te streven, in het bijzonder voor mensen die tot nu toe werden buitengesloten.

Om beleidsmakers daarbij te helpen bevat het rapport ook een handleiding hoe ze data kunnen verzamelen om een kosten-batenanalyse te maken van de rechtshulp-programma’s in hun eigen jurisdictie.

(Bron: Mr.)