Het tbs-systeem loopt vast zonder extra investeringen. De regie van de forensische zorg op de resocialisatie van tbs-ers staat door diverse factoren onder te grote druk. Het laten voortbestaan van deze situatie is onverantwoord. Dit stelt de Inspectie Justitie en Veiligheid in een alarmerend rapport.
De uitvoering van de tbs-maatregel vraagt om het telkens zoeken naar een delicate balans tussen de maatschappelijke opdracht om de maatschappij veilig te houden en het stapsgewijs uitbreiden van verlof van de tbs-gestelde voor diens veilige terugkeer in de maatschappij. Volgens de inspectie dreigt het vinden van die balans niet langer te kunnen worden gewaarborgd. Terwijl dat juist de kern is van het tbs-systeem.
De inspectie onderzocht bij de zes centra welke knelpunten zich kunnen voordoen bij de resocialisatie van tbs’ers. Zij wil met haar onderzoek bijdragen aan het terugdringen van incidenten door tbs-gestelden die weer in de fout gaan. De tbs-maatregel dient om de maatschappij te beschermen. Op de korte termijn door tbs-gestelden met dwangverpleging binnen de muren van de instelling te houden. Op de lange termijn door hen te behandelen en vaardigheden aan te leren zodat ze veilig naar de maatschappij kunnen terugkeren.
Personeelsgebrek
De hoofdbehandelaar van een instelling voert de regie op dit resocialisatietraject. Hierbij moeten alleen de voortgang van de behandeling en de mogelijke risico’s die de maatschappij loopt als de tbs-gestelde vrijheden krijgt, leidend zijn. De inspectie constateert dat dit in de praktijk lang niet altijd lukt. Ook andere factoren spelen een rol. De regievoering door de hoofdbehandelaar komt hiermee onder te grote druk staan.
Factoren die meespelen zijn personeelsgebrek en een hoge instroom van tbs’ers, terwijl het aantal behandelplekken niet meegroeit. Daarnaast stromen te weinig tbs’ers vanuit de instellingen door naar behandelafdelingen met een lichter regime. Er zijn te weinig vervolgvoorzieningen. En zo’n overplaatsing kan alleen als een tbs-gestelde eraan toe is. Het risicomanagement is onvoldoende geborgd. Hier is met name inzet van kwalitatief personeel nodig, waar juist een tekort aan is. Tevens geldt dat resocialisatietrajecten, hoe optimaal mogelijk ook vormgegeven, niet alle incidenten kunnen voorkomen. Deze incidenten leiden vaak tot media-aandacht, maatschappelijke verontwaardiging en de roep om extra maatregelen. Waarmee de druk op de instellingen toeneemt.
Aanbevelingen
De inspectie geeft de minister voor Rechtsbescherming, de Dienst Justitiële Inrichtingen die tbs-behandelingen inkoopt en de Forensische Psychiatrische Centra dringende aanbevelingen om knelpunten op te lossen. De inspectie beveelt de minister voor Rechtsbescherming aan te zorgen voor kwalitatief hoogwaardige forensische zorg. De Dienst Justitiële Inrichtingen krijgt de aanbeveling te zorgen dat de organisaties op orde zijn, onder meer door voldoende personeel, zodat het hoofdbehandelaar zijn taak als regievoerder goed kan uitvoeren.
Aan de instellingen beveelt de inspectie onder meer aan om te zorgen voor een kwaliteitssysteem gericht op de veiligheid zodat intern wordt geleerd van voorvallen met tbs-gestelden. Ook moeten er heldere afspraken worden gemaakt tussen alle organisaties die samenwerken rondom resocialisatietrajecten van tbs-gestelden, zowel landelijk als regionaal. Om te leren van bijzondere voorvallen en van ongeoorloofde afwezigheid van tbs’ers zouden de instellingen een kwaliteitssysteem moeten inrichten dat gericht is op het verbeteren van de organisatie.
Lees ook: Tbs-klinieken overbelast en onderbetaald: ‘Er gaan slachtoffers vallen’
(Bron: Inspectie Justitie en Veiligheid)