Op 4 juni verwierp de Eerste Kamer het asbestdakenverbod. Het plan om voor eind 2024 alle aan de buitenlucht blootgestelde asbestdaken in Nederland te verwijderen is daarmee van de baan. Asbestslachtoffers Vereniging Nederland (AVN) betreurt het besluit. Secretaris en woordvoerder Leon Widdershoven: “Er moet geld vrijgemaakt worden om alle asbestdaken zo snel mogelijk voorgoed uit onze samenleving te verwijderen.”
Widdershoven was verbaasd over het besluit van de Eerste Kamer. “We hadden er begrip voor dat 2024 niet haalbaar was en hadden ons voorbereid op uitstel tot 2028, zoals de staatssecretaris had voorgesteld. Het verwerpen van het asbestdakenverbod hebben we als vereniging niet zien aankomen.”
Tegenstanders van het verbod beriepen zich tijdens de besluitvorming in de Eerste Kamer onder andere op een TNO-rapport dat begin maart verscheen. Dit rapport, ‘Inzichten voor proportioneel asbestbeleid’, bepleit dat het wonen in huizen met asbestdaken en het verwijderen van asbest minder riskant is voor de gezondheid dan verondersteld wordt en dat extreme maatregelen in de meeste gevallen overbodig zijn. Het onderzoek werd uitgevoerd door TNO, de Universiteit Utrecht, de Radboud Universiteit en Crisislab, op verzoek van de branchevereniging van 285 woningcorporaties, Aedes, en een aantal woningcorporaties.
Van verschillende kanten, zoals academici en het Expertisecentrum Asbest en Vezels kwam kritiek op het rapport. Het zou te eenzijdig en partijdig zijn, omdat de opdrachtgevers er belang bij hadden dat de gevaren van asbest laag werden ingeschat. Widdershoven deelt die kritiek. “Het ging de opdrachtgevers van het rapport alleen maar om de financiële kant van de sanering. Voor mensen die werkzaam zijn in de asbestsanering is dit schrijnend. Met hen wordt geen rekening gehouden. Er wordt gediscussieerd over de kosten van een mondkapje, terwijl het hier om mensenlevens gaat.”
Verwering
Eerste Kamerleden vielen in juni onder meer over de haalbaarheid en de kosten van het verbod. “De asbestsanering van daken is voor veel particulieren niet betaalbaar, daar zijn we het absoluut mee eens”, geeft Widdershoven toe. “Maar de overheid had op een andere manier moeten ingrijpen, namelijk door meer geld beschikbaar te stellen. De sanering stopzetten is vragen om problemen. Alle daken waarin asbest is verwerkt zijn voor 1993 geplaatst. Dat betekent dat die daken verweren, dat de asbestvezels losraken en dat mensen hiermee in aanraking blijven komen. Dat is echt een gevaar voor onze samenleving. Asbest is kankerverwekkend, het is dodelijk. Er moet geld vrijgemaakt worden om alle asbestdaken zo snel mogelijk voorgoed uit onze samenleving te verwijderen.”
Asbestslachtoffers
Ondanks het verbod op de toepassing van asbest sinds 1993 daalt het aantal slachtoffers nog altijd niet. Als gevolg van blootstelling aan asbest kunnen verschillende vormen van asbestziekten ontstaan. De meest voorkomende ziekten zijn asbestose (stoflongen) en mesothelioom (longvlieskanker), ook wel asbestkanker genoemd. Jaarlijks komen er ongeveer zeshonderd nieuwe mesothelioompatiënten bij. Afgelopen april ontving het Instituut Asbestslachtoffers de tienduizendste melding van een zieke als gevolg van blootstelling aan asbest.
Noodzaak verdwijnt
Over de gevolgen van het verwerpen van het asbestdakenverbod is Widdershoven somber. Hij vreest dat het aantal asbestslachtoffers alleen maar zal toenemen. “Met het verdwijnen van het asbestdakenverbod verdwijnt ook de noodzaak om te saneren. Saneerders maken hun huidige klussen nog af, maar daarna zal de asbestsanering stagneren. Het verweren van asbest in daken gaat intussen gewoon door. Er zijn in Nederland bijvoorbeeld nog veel stallen met asbestdaken. In de directe omgeving van die stallen spelen jonge kinderen. Uit onderzoek weten we dat de incubatietijd na blootstelling aan asbest bij jonge kinderen veel korter is dan bij volwassenen. We kennen al gevallen van jonge mensen die ziek zijn geworden.”
Voor AVN is er maar één mogelijkheid: doorgaan met saneren. Maar wel op een andere manier dan tot op heden gebeurt. Want Widdershoven heeft ook kritiek op de overheidsinspectie op asbestsanering: “Controle gebeurt nu enkel steekproefsgewijs, terwijl dat structureel zou moeten gebeuren. Gebrek aan controle werkt misstanden in de hand. Nu zijn er mensen die onvoldoende beschermd hun werk moeten uitvoeren. En malafide bedrijven die de kosten onnodig hoog laten oplopen of mensen in gevaar brengen. Ik heb foto’s gezien van de asbestsanering in het centrum van een grote stad. De saneerders lopen keurig beschermd in witte pakken op een dak, de verwijderde asbestplaten belanden via een trechter in een container op straat. Het winkelend publiek loopt daar gewoon tussen de stofwolken. Ik vind dat onvoorstelbaar.”
Nieuw beleid
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat verwacht eind dit jaar met een plan te komen hoe daken dan wel gesaneerd kunnen worden. Hoe het nieuwe beleid er uit zal zien is nog onbekend. “Binnenkort gaan we weer om de tafel met onze contactpersoon van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid, om te bespreken hoe het nu verder gaat en wat de mogelijkheden zijn. Wij lobbyen om de asbestsanering hoog op de politieke agenda te krijgen. Waar we kunnen, blijven we onze boodschap uitdragen: maak Nederland asbestvrij zodat er niet langer slachtoffers vallen.”
Wat doet AVN?
AVN zet zich al 32 jaar in voor slachtoffers van asbest. De vereniging valt onder het vaandel van de NFK, de Nederlandse federatie van kankerpatiëntenorganisaties, en wordt mede gefinancierd door het KWF. Patiënten kunnen bij AVN terecht voor antwoorden op hun vragen, voor lotgenotencontact en voor juridische ondersteuning. AVN organiseert regelmatig speciale bijeenkomsten voor slachtoffers, hun naasten en voor nabestaanden. Tijdens deze bijeenkomsten is een panel van deskundigen aanwezig, waaronder een longarts en een vertegenwoordiger van het Instituut Asbest Slachtoffers (IAS).
Ook zijn er wekelijks vrijwilligers van AVN te vinden op de spreekuren voor mensen met mesothelioom in de twee Nederlandse expertisecentra: het Antoni van Leeuwenhoek en het Erasmus MC. De vrijwilligers kunnen patiënten onder andere de juridische weg toelichten. Mesothelioom- en asbestosepatiënten komen namelijk in aanmerking voor een schadevergoeding van 20.730 euro. AVN kan helpen bij het invullen van een aanvraagformulier en biedt hulp bij het samenstellen van een uitgebreid dossier waarin onder andere de arbeidshistorie en de asbestblootstelling in beeld wordt gebracht. Hiermee wordt de schadevergoedingsprocedure verkort en kan onderzocht worden of iemand recht heeft op een hogere schadevergoeding.
(Bron: Bouw Magazine)