Waarschijnlijk is er een oorzakelijk verband tussen wonen in de buurt van geitenhouderijen en longontstekingen. Tot die conclusie komt de Gezondheidsraad in een eerste deeladvies dat donderdag is aangeboden aan de ministers van Volksgezondheid en van Landbouw. De raad ziet hierin voldoende aanleiding voor maatregelen om de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van geitenhouderijen te beperken. “Hiermee is genoeg aanleiding voor overheden om direct in te grijpen en deze mensen voor de gezondheidsrisico’s te beschermen,” zegt de voorzitter van de Gezondheidsraad Karien Stronks.
Uit onderzoek binnen het programma Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO) komt naar voren dat mensen die in de buurt wonen van geitenhouderijen vaker longontsteking krijgen. In 2018 concludeerde de Gezondheidsraad dat er aanwijzingen waren voor een oorzakelijk verband, maar dat meer onderzoek nodig was. Begin 2025 zijn de resultaten van het derde VGO-onderzoek gepubliceerd, met gegevens uit meer regio’s in Nederland. Naar aanleiding daarvan en als basis voor vervolgstappen, hebben de ministers van VWS en LVVN de Gezondheidsraad gevraagd om te duiden of er sprake is van een oorzakelijk verband.
De gezondheidsraadcommissie Veehouderij en gezondheid, met deskundigen uit verschillende disciplines, heeft op basis van de beschikbare wetenschappelijke informatie beoordeeld hoe sterk de bewijskracht is voor een oorzakelijk verband. De commissie komt tot de conclusie dat de bewijskracht voor een oorzakelijk verband sterker is dan in 2018, en concludeert nu dat het verband tussen wonen in de nabijheid van geitenhouderijen en longontstekingen waarschijnlijk oorzakelijk is. Ook heeft de commissie zich gebogen over mogelijke biologische werkingsmechanismen. Ze acht het aannemelijk dat er een biologisch werkingsmechanisme is waarbij longontstekingen niet zo zeer het gevolg zijn van één specifieke ziekteverwekker maar eerder van een samenspel van factoren. Specifieke kenmerken van geitenhouderijen en gevoeligheid voor longontstekingen spelen daarin een rol.
Een waarschijnlijk oorzakelijk verband vormt volgens de commissie voldoende aanleiding om op basis van het voorzorgsbeginsel maatregelen te nemen om de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van geitenhouderijen te beperken. Om te bepalen welk type maatregelen passend en effectief kan zijn, zal de commissie in het tweede deeladvies dieper ingaan op de aard en ernst van de gezondheidsrisico’s. Dat advies verschijnt aan het einde van dit jaar.
In februari vroeg het kabinet om aanvullend onderzoek na een rapport van het RIVM. Daarin stond al dat er een ’aantoonbaar en consistent’ verband bestaat tussen de longziekte en mensen die vlak bij een geitenhouderij wonen. Als gevolg van deze conclusie ontstond ruzie tussen demissionair ministers Agema (Zorg) en Wiersma (Landbouw). Ingewijden stelden toen dat dit kwam doordat Agema meteen wilde ingrijpen, maar Wiersma was het daar niet mee eens. Een compromis werd door hen beiden gevonden in het vragen om extra onderzoek.
Nu nogmaals is komen vast te staan dat omwonenden van geitenhouderijen waarschijnlijk gezondheidsschade oplopen, vindt voorzitter van de Gezondheidsraad Karien Stronks dat meteen iets moet worden gedaan. “Hiermee is genoeg aanleiding voor overheden om direct in te grijpen en deze mensen voor de gezondheidsrisico’s te beschermen”, zegt ze.
WIL JE NIETS MISSEN?
In de nieuwsbrief van Letselschade.NU staan alle nieuwsberichten, columns en interviews die in de voorafgaande week zijn verschenen. De nieuwsbrief wordt iedere zaterdagmorgen verzonden.