In juni 2021 is door de Rechtspraak (meer precies het LOVCK en LOVCH) een document genaamd ‘Aanbevelingen rekenrente in personenschadezaken’ uitgebracht. In dit document worden aanbevelingen aan de rechterlijke macht gedaan hoe men met de rekenrente in personenschadezaken kan omgaan.
Door mr. drs. S.C. de Leede
In de aanbevelingen worden enkele uitgangspunten benoemd:
- Het slachtoffer moet de toekomstschade daadwerkelijk kunnen dragen
- De belegging van het geld dient risicoarm te zijn
- De toekomst wordt opgedeeld in drie periodes: korte (0-5 jaar), middellange (6-20 jaar) en lange termijn (meer dan 20 jaar)
- Voor de middellange termijn wordt voor de rente uitgegaan van de gemiddelde rente op een spaardeposito voor respectievelijk 5, 10 en 15 jaar bij een Nederlandse bank
- Voor de lange termijn wordt voor de rente uitgegaan van de UFR (Ultimate Forward Rate)
Deze uitgangspunten lijken mij juist en rechtvaardig, en het is te prijzen dat er door de Rechtspraak met de aanbevelingen ook meer duidelijkheid voor alle betrokken partijen wordt geschapen.
Er wordt vervolgens een rekenwijze voorgesteld, en men vermeldt in de toelichting: “De bijbehorende percentages zijn eenvoudig te vinden op internet, bijvoorbeeld op de sites www.spaarrente.nl en www.moneywise.nl.” Op pagina 3 van de aanbevelingen geeft de expertgroep een tabel met percentages weer. De percentages zouden op basis van de gehanteerde uitgangspunten en “naar de nu bekende gegevens” uitkomen op:
| Periode | Rente | Inflatie |
| 0-5 jaar | 0% | 1,5% |
| 6-20 jaar | 1,3% | 2% |
| > 20 jaar | 2% | 2% |
De rentepercentages voor de middellange (1,3%) en lange termijn (2%) lijken echter erg hoog. Tijd voor een factcheck.
Moneywise.nl
In de aanbeveling wordt verwezen naar de vergelijkingssites moneywise.nl en spaarrente.nl. De rentepercentages voor deposito’s op moneywise.nl zijn echter zeer gedateerd, zo bleek bij vergelijking met de websites van de betreffende banken. Bij telefonische navraag bij Moneywise begreep ik dat deze rentepercentages inderdaad niet actueel zijn gehouden. Mogelijk is de expertgroep die verantwoordelijk is voor de aanbevelingen door deze gedateerde cijfers op het verkeerde been gezet. De website van Moneywise is voor het door de expertgroep voorgestane doel niet bruikbaar.
Spaarrente.nl
Ook spaarrente.nl bleek bij controle niet altijd actueel. De hoogste twee rentepercentages bij een looptijd van 5 jaar bleken inmiddels verlaagd. Bij een looptijd van 10 jaar bleken twee van de hoogste drie percentages niet actueel. Ook is het niet mogelijk te selecteren op deposito’s van 15 jaar.
Welke website dan wel?
De bekende website independer.nl blijkt niet alle aanbieders mee te nemen (bijv. NIBC Direct en DHB Bank ontbreken). Daarnaast is het ook op die website niet mogelijk te selecteren op deposito’s met een looptijd van 15 jaar, en dat maakt het lastig om de berekeningsmethode uit de aanbeveling te volgen.
Een goed bruikbare website lijkt actuelerentestanden.nl. De daarop genoemde percentages kwamen ten tijde van de controle overeen met de websites van de betreffende banken. Ook is iedere looptijd tot 20 jaar te selecteren.
Factcheck
Bij de factcheck is als volgt te werk gegaan. Ten eerste zijn alleen de banken geselecteerd die onder het Nederlandse depositogarantiestelsel vallen. Vervolgens zijn de drie hoogst genoemde rentepercentages geselecteerd. Bij een looptijd van 15 jaar waren er echter maar twee reguliere aanbieders. Dit leidt dan tot onderstaande tabel.
| Deposito | 5 jaar | 10 jaar | 15 jaar |
| DHB Bank | 0,65% | ||
| Yapi Kredi Bank | 0,65% | 0,90% | |
| ATB | 0,60% | ||
| NIBC Direct | 0,40% | ||
| Centraal Beheer | 0,20% | 0,30% | |
| Rabo | 0,25% | ||
| Gemiddeld d.d. 28/06/2021 | 0,63% | 0,50% | 0,28% |
| Rente 6 – 20 jaar | 0,47% |
Het gevoel bleek helaas juist. In de aanbeveling van de Rechtspraak is het rentepercentage over 6-20 jaar niet actueel. De rente over 6-20 jaar is niet 1,3%, maar (afgerond) slechts 0,5%.
UFR
Ook de UFR die bij een looptijd van meer dan 20 jaar wordt genoemd (2%) lijkt gedateerd. Als ik het goed begrijp is er tegenwoordig een nieuwe UFR en een oude UFR, maar beiden zijn aanzienlijk lager dan 2%. Volgens de wegingsmethode is de UFR over 2021 per eind maart 2021 1,65%, zie de uitleg van KPMG.
Conclusie
De tabel op pagina 3 van de aanbeveling is dus nu al toe aan actualisering. Hieronder bevindt zich de tabel met de (op één decimaal afgeronde) actuele rentepercentages per 28/06/2021.
| Periode | Rente | Inflatie |
| 0-5 jaar | 0% | 1,5% |
| 6-20 jaar | 0,5% | 2% |
| > 20 jaar | 1,7% | 2% |
Mogelijk zijn door de expertgroep gedateerde bronnen gebruikt. Wellicht is het te wijten aan een lang besluitvormingsproces. Hoe het ook zij, het zou zorgvuldig geweest zijn als men kort voor publicatie de actuele situatie had nagezien op basis van betrouwbare bronnen. Weliswaar geeft de aanbeveling de benodigde handvatten om de berekening zelf uit te voeren, maar dat is een tijdrovende klus.
Het gevaar is nu dat de praktijk en de rechtspraak tabel 3 uit de aanbeveling blindelings gaan toepassen. Dan zouden slachtoffers met een langdurige schade in strijd met de genoemde uitgangspunten nog altijd ernstig tekort worden gedaan.
(Bron: Dennekamp Letselschade)