Volgens officiële metingen voldoen sigaretten op de Nederlandse markt precies aan de maxima die in de EU gelden. Maar in werkelijkheid krijgen rokers veel meer schadelijke stoffen binnen, tot zelfs twintig keer meer. Misleiding, daar draait het om. De rechtbank in Rotterdam wil nu van het Europese hof weten of er in de EU geen alternatieve meetmethode moet komen, die aan rokers duidelijker maakt hoeveel teer en koolmonoxide ze echt binnenkrijgen. De tabaksindustrie noemde de zaak eerder ‘misbruik van recht’, de rechtbank ziet dat anders.
De metingen van gevaarlijke stoffen in tabak worden al jaren met een truc beïnvloed. Tabaksfabrikanten hebben piepkleine gaatjes gemaakt in de filterhuls van sigaretten. Daardoor wordt bij de voorgeschreven metingen in standaard-rookmachines valse lucht aangezogen. Bij de tests halen de sigaretten precies de EU-norm, omdat de rook sterk wordt verdund. Maar rokers drukken de meeste luchtgaatjes dicht met hun vingers. Een hoogleraar toxicologie schatte dat er in Nederland jaarlijks 5000 rokers extra sterven, doordat een sigaret veel meer giftige stoffen bevat dan mag volgens de EU-regels.
De zaak is bij de rechtbank aanhangig gemaakt door longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker en hun stichting Rookpreventie Jeugd. Vijftien andere gezondheidsorganisaties en de stad Amsterdam voegden zich bij de zaak. De Kanter en Dekker hadden in 2018 aan de Nederlandse toezichthouder NVWA gevraagd de om ingrijpen. De NVWA weigerde dat, omdat de industrie de meetmethode gebruikt die binnen de EU geldt.
VN-verdrag
In 2017 publiceerde het RIVM een proef met een veel strengere Canadese meetmethode, waarbij alle luchtgaatjes werden afgeplakt. Daaruit bleek dat alle Nederlandse merken, maar vooral sigaretten die worden verkocht als tabak met lage gehalten, in de rookmachine extreem slecht scoren. Het merk Marlboro Prime van Philip Morris stootte volgens de Canadese methode 26 milligram teer uit, 25 keer meer dan de fabrikant beweerde. In plaats van 2 mg koolmonoxide, een veroorzaker van hart- en vaatziekten, zat er 40 mg in.
De rechtbank vraagt onder meer aan het Europese Hof van Justitie of het feit dat de tabaksindustrie een zeer dominerende rol speelde bij het opstellen van de Europese meetmethode niet strijdig is met een VN-verdrag tegen het roken. Daarin staat dat overheden bij hun tabaksbeleid de industrie op afstand moeten houden. De rechtbank vraagt het hof verder of er niet meer dan één meetmethode moet worden toegepast in de EU.
En ook of een lidstaat bevoegd is om, in afwachting van een alternatieve meetmethode, tijdelijk de verkoop van sigaretten te verbieden ‘met het oog op de bescherming van de volksgezondheid’. Volgens de advocaat van de longartsen, Phon van den Biesen, kunnen de betrokken partijen nog extra vragen voorleggen aan de rechtbank.
Staatssecretaris Paul Blokhuis (volksgezondheid) voert in Brussel sinds drie jaar een lobby voor een nieuwe, eerlijker meetmethode. Blokhuis: “Hoe eerder een eind komt aan de sjoemelmeetmethode, hoe liever het mij is. De stichting Rookpreventie Jeugd en ik streven hetzelfde doel na. Ik blijf doorgaan met onze lobby om de Europese regels te veranderen.” Vorige maand liet de nieuwe Eurocommissaris voor gezondheid Stella Kyriakides nog weten dat zij invoering van een nieuwe meetmethode ‘op dit moment’ niet nodig vindt.
(Bron: Trouw)