Achterstanden bij medische beoordeling WIA-uitkeringen lopen verder op

De achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA) lopen de komende jaren flink op. Volgens de huidige prognose groeit de wachtlijst nu tot 100.000 in 2027 en 200.000 in 2030. Naast de WIA lopen ook bij herbeoordelingen, de Ziektewet-dienstverlening en deskundigenoordelen, de achterstanden naar verwachting fors op.

Minister Van Hijum (Sociale Zaken): “De maatregelen die we nu nemen – zowel voor de korte als de middellange termijn – zetten zoden aan de dijk en verlichten de druk op de uitvoering. Maar om de achterstanden echt te doen krimpen is meer nodig. Een fundamentele herziening is meer dan ooit noodzakelijk. Ik blijf daarom vol doorwerken aan een voorstel structurele aanpassingen, zodat een nieuw kabinet hier direct mee aan de slag kan.”

Maatregelen
Op de korte termijn wordt er 36 miljoen per jaar geïnvesteerd in sociaal-medische centra. Ook krijgen mensen die vanaf 1 september 60 jaar of ouder zijn en in aanmerking komen voor een beoordeling sneller duidelijkheid, omdat UWV voor hun beoordeling minder tijd nodig heeft. Daarnaast wordt het huidige kwijtscheldingsbeleid structureel gemaakt. Hierdoor krijgen mensen de zekerheid dat ze het voorschot dat ze in afwachting van hun beoordeling krijgen niet hoeven terug te betalen.

Op de middellange termijn worden er twee maatregelen genomen om de druk te verlichten. Zo krijgen mensen sneller duidelijkheid doordat bij mensen die werken hun arbeidsongeschiktheidspercentage wordt bepaald aan de hand van het inkomen dat met dat werk verdiend wordt. Deze praktische manier van beoordelen gaat sneller en maakt het voor alle betrokkenen inzichtelijker.

Ten tweede wordt het medisch advies van de bedrijfsarts leidend bij het bepalen wat iemand nog kan doen om weer aan het werk te gaan. Werkgevers krijgen hierdoor meer zekerheid bij de verplichtingen rond loondoorbetaling bij ziekte.

Psychische aandoeningen
Steeds meer werknemers worden ziek en doen een beroep op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dit komt onder andere doordat er steeds meer mensen aan het werk zijn en mensen tot steeds latere leeftijd doorwerken. Ook is er een effect als gevolg van de coronapandemie. Daarnaast is er een opvallende stijging van het aantal psychische aandoeningen. Om hier meer zicht op te krijgen wordt er extra onderzoek gedaan.

Krapte op arbeidsmarkt
Tegelijkertijd neemt het aantal beoordelingen dat UWV naar verwachting kan doen de komende jaren af. Dit komt door de druk die de verschillende hersteloperaties leggen op UWV, door gebrekkige digitale ondersteuning en de krapte op de arbeidsmarkt. In 2024 wist UWV 130 nieuwe artsen te werven terwijl er per jaar ook 100 artsen vertrekken door onder andere pensionering of ander natuurlijk verloop.

UWV stopt vanaf dit jaar ook met het inhuren van artsen via zzp-constructies om aan de wet te voldoen. UWV telt nu nog 72 fte aan artsen die werken via een zzp-constructie, die verantwoordelijk zijn voor ongeveer 20 procent van de beoordelingen. Deze artsen hebben een aanbod gekregen om vast in dienst te komen bij UWV.