Voorafgaand aan de gasexplosie die in 2016 zes huizen op Urk verwoestte is door de betrokken instanties fout op fout gestapeld. Dat schetste de officier van justitie vandaag in de strafzaak tegen de gemeente Urk, netbeheerder Liander en aannemer Borger. Zij eiste 75.000 euro boete tegen Liander en Borger, en 40.000 euro boete tegen de gemeente Urk.

De drie partijen stonden terecht omdat zij medeschuldig zouden zijn aan het ontstaan en de gevolgen van het gaslek. De leiding werd geraakt bij rioolwerkzaamheden nabij de Grote Fok op Urk. Het lek werd afgedicht in afwachting van een monteur van Liander, maar het gas hoopte zich ondergronds op, kwam in het riool terecht en daarna in de woningen. Uiteindelijk ontstond een reeks explosies die een blok van zes huizen verwoestte. Er vielen enkele gewonden en een aantal gedupeerden kampt nog steeds met gezondheidsklachten. Enkele bewoners deden tijdens de zitting hun verhaal en dienden een schadeclaim in.

‘Bang om te graven’ 
De rechtszaak duurt drie dagen; morgen komen de drie partijen met hun verdediging. De gemeente Urk en netbeheerder Liander lieten zich vandaag alleen door een advocaat vertegenwoordigen. Van aannemer Borger was wel de directeur aanwezig. Hij vertelde dat de twee werknemers die er destijds bij waren inmiddels ander werk doen. “Ze kunnen het niet meer aan, zijn bang om te graven.” Ook de kraanmachinist van een onderaannemer die het lek veroorzaakte doet dit werk niet meer. “Ook ik word er nog elke dag aan herinnerd. Het is vermoeiend en moeilijk.”

Volgens de officier van justitie was er een opeenstapeling van fouten en nalatigheden in de aanloop naar de fatale dag. Zo ontbrak Liander in een vergadering over de nutsvoorzieningen op de plekken waar gegraven zou worden en werd de gasleiding die later geraakt werd, in eerste instantie aangezien voor een waterleiding. 

Toen de leiding uiteindelijk herkend werd als gasleiding, trokken gemeente en aannemer nog niet aan de handrem, aldus de officier; integendeel. Het plan om vlakbij deze leiding een rioolput in te graven werd gehandhaafd, maar de put moest ingekort worden omdat het anders niet paste vanwege die leiding. Dit alles leidde tot machinematig graafwerk binnen een meter afstand van de gasleiding terwijl dat verboden is, aldus de officier. Op de fatale middag tikte een graafmachine de leiding aan met een lek tot gevolg.

Grote calamiteit
Ook na de constatering daarvan ging van alles mis, aldus justitie. De mensen van aannemer Borger belden Liander om een monteur te laten komen maar dichtten het lek vervolgens af tegen de regels in. Ook werd de brandweer niet ingeschakeld. En Liander volgde de eigen vragenlijst niet goed in het contact met de melders. Was dat wel gebeurd, dan was de conclusie geweest dat het hier om een grote calamiteit ging en was het misschien anders gelopen, aldus de officier.

Toen de Liander-monteur anderhalf uur later arriveerde was er al zoveel gas via de rioolput onder en in de huizen terechtgekomen dat er geen houden meer aan was. Drie explosies waren het gevolg. 

Gas uit de wc en de gootsteen
De directeur van Borger kreeg van de rechter een aantal kritische vragen. Zo vroeg ze waarom de medewerkers tijdens het wachten niet in actie waren gekomen, bijvoorbeeld door de plek rond het lek vrij te maken. Zeker omdat bewoners vertelden dat er gas uit de wc en de gootsteen kwam. De directeur stelde dat zijn mensen de aanwijzingen van Liander volgden in afwachting van de monteur. En zijn mensen gingen ervan uit dat ze juist handelden door het lek met zand af te dichten omdat dat een gebruikelijke procedure is. 

(Bron: De Stentor)