Mensen moeten vlot, veilig en duurzaam onderweg kunnen zijn. En mobiliteit moet voor iedereen betaalbaar en toegankelijk blijven. Om onze bewegingsvrijheid in de toekomst zeker te stellen, zijn grote investeringen nodig. De ANWB mist deze urgentie in de gisteren gepresenteerde studie Kansrijk Mobiliteitsbeleid van de planbureaus CPB en PBL. Niet alleen de ANWB heeft kritiek, dat geldt ook voor de Fietsersbond inzake de voorgestelde helmplicht voor elektrische fietsers.
Bovenal mist de ANWB een integrale visie op de mobiliteit in de studie. De maatregelen en effecten worden veelal los van elkaar gepresenteerd. Voor een aantal maatregelen is weinig tot geen maatschappelijk draagvlak. En sommige maatregelen leiden tot hogere kosten voor automobilisten.
Fors investeren in huidige en nieuwe infrastructuur
De ANWB is kritisch op de verwachting van de planbureaus, dat de files ongeveer op het niveau van 2018 zullen blijven met de reeds voorziene uitbreiding van het hoofdwegennet. De afgelopen jaren groeiden het aantal auto’s, gereden kilometers en de filezwaarte. Ook buiten de ochtend- en avondspits wordt het steeds drukker op de wegen. Momenteel zit de verkeersintensiteit al weer bijna op hetzelfde niveau als voor de coronacrisis.
De komende jaren zijn dus forse investeringen nodig. Zo moeten er op het hoofdwegennet knelpunten qua capaciteit en verkeersveiligheid worden weggenomen. Daarnaast moet een groot aantal bruggen, viaducten en tunnels grondig onderhouden of vervangen worden. Voor korte termijn (2022-2025) is het tekort geraamd op 1 à 1,4 miljard euro per jaar. Het is nog onduidelijk hoeveel geld er op lange termijn nodig is. Alleen al de vervanging van de Van Brienenoordbrug wordt op 380 tot 600 miljoen euro geraamd!
Ambitie verkeersveiligheid ontbreekt
De maatschappelijke kosten van verkeersonveiligheid zijn inmiddels opgelopen tot 17 miljard euro per jaar. De planbureaus verwachten dat het aantal verkeersdoden zal afvlakken en dat het aantal ernstig gewonden zal groeien tot 30.000. Achter deze cijfers schuilt een groot menselijk leed en verdriet. Maatregelen om deze trend te keren zijn dan ook dringend noodzakelijk.
De ANWB mist in dit rapport echter de nodige ambitie en daadkracht. Broodnodige investeringen in infrastructuur, zowel binnen de bebouwde kom als daarbuiten, worden gekwalificeerd als kostbaar waardoor het onaantrekkelijker zou kunnen worden gevonden om zulke maatregelen te nemen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat investeringen in (fiets)infrastructuur juist van bewezen belang zijn bij het verbeteren van de verkeersveiligheid. Daarbij betaalt elke Euro zich 3 á 4 keer terug. Niet voor niets is dit een van de pijlers van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid.
De ANWB blijft dan ook aandringen op (meer) investeringen in veilige wegen en fietspaden. Er wordt in de studie tegelijkertijd veel nadruk gelegd op snel in te voeren maatregelen, als een verplichte fietshelm. Daarbij wordt te makkelijk voorbij gegaan aan het feit dat daarvoor nauwelijks maatschappelijk draagvlak bestaat, en dat dit kan leiden tot een verschuiving naar een ander vervoermiddel, zoals de auto.
Verder mist de ANWB een visie op nieuwe ontwikkelingen, die van invloed zijn op verkeersveiligheid, zoals afleiding in het verkeer door smart phones en smart functies en de komst van geautomatiseerd rijden. De ANWB steunt de aanbeveling dat er meer moet worden ingezet op handhaving en op duidelijke regelgeving.
Geen hogere lasten voor personenauto’s
De komende jaren zal het aantal elektrische auto’s groeien. De aanschafsubsidie, die 1 juli a.s. wordt opengesteld, brengt de elektrische auto eindelijk binnen bereik van particulieren. De ANWB wijst het voorstel van de planbureaus, om te stoppen met deze subsidie, dan ook af.
Tot en met 2025 liggen de autobelastingen vast. Hoe de autobelastingen er daarna uitzien, is nog onduidelijk. Op lange termijn is het huidige autobelastingstelsel niet houdbaar, vanwege de verwachte groei van het aantal elektrische voertuigen. Door deze groei zullen de Rijksinkomsten uit accijns en wegenbelasting teruglopen, waardoor op termijn een aanzienlijk gat in de begroting ontstaat.
Bij de meeste belastingvoorstellen uit de studie komt de betaalbaarheid in het geding en zorgen de losse maatregelen voor een lastenverzwaring voor personenauto’s. Daarnaast is er voor veel maatregelen geen maatschappelijk draagvlak, zoals de invoering van een spitsheffing.
De ANWB roept politieke partijen op om consumenten duidelijkheid te geven over de autobelastingen op langere termijn. Uitgangspunt voor de ANWB is dat de belastingen op personenauto’s niet verder stijgen. Niet bij de invoering van een nieuw betaalsysteem, en ook niet door aanpassingen van het huidige stelsel. Het extra belasten van personenauto’s met fossiele verbrandingsmotoren is niet toekomstbestendig, gelet op de groei van elektrische auto’s. En als voertuigeigenaren geen alternatief hebben, leiden zulke maatregelen niet tot de gewenste verduurzaming, maar slechts tot hogere lasten.
Fietsersbond ageert tegen voorgestelde helmplicht
In landen als Frankrijk, Kroatië, Oostenrijk en Slovenië is een fietshelm voor kinderen verplicht. Ook in Nederland woedt de discussie al jaren. Zo is de Fietsersbond een stevig tegenstander van zo’n helmplicht, aldus landelijk beleidsadviseur Wim Bot. ,,Wij zijn hier absoluut niet blij mee. Een fietshelm verplichten is een erg slecht idee. Het maakt fietsen onaantrekkelijk en het wekt de illusie dat fietsen onveilig is. Bovendien zijn het volstrekt ongemakkelijke dingen. Waar laat je zo’n helm als je naar de supermarkt gaat?”
De onderzoeken waar voorstanders van de fietshelm naar verwijzen, zijn omstreden, zegt Bot. ,,De cijfers kloppen lang niet altijd en bovendien kun je een buitenlands onderzoek niet zomaar vertalen naar een fietsstad als Amsterdam. Verder zien wij in landen waar een helm verplicht is een flinke daling van het fietsgebruik. Dat is niet iets dat we moeten willen, het leidt alleen maar tot grotere gezondheidsproblemen.” De Fietsersbond roept de Tweede Kamer op om ‘er alsjeblieft goed over na te denken’. ,,Bezint eer gij begint”, besluit Bot.
(Bron: ANWB/AD)