Met wel 60 kilometer per uur op je fatbike of een andere elektrische fiets: levensgevaarlijk en daarom ook verboden. In Rotterdam trapte minister Barry Madlener (Infrastructuur) donderdag de campagne af tegen illegaal gebruik van elektrische fietsen.
Minister Madlener: “Je hoort steeds vaker dat er ongelukken zijn met elektrische fietsen, die soms wel met 60 kilometer per uur over de weg scheuren. Dat is levensgevaarlijk, en daarom ook verboden. Deze campagne heeft 2 doelen: we leggen de regels nog eens uit én we benadrukken de risico’s. Bijvoorbeeld: bij een ongeval ben je niet verzekerd en dan mag je duizenden euro’s uit eigen zak betalen. Dat kan dus hard gaan.”
Ongeval Kaatsheuvel
Dat het goed mis kan gaan, bleek woensdag in Kaatsheuvel. Een 14-jarige jongen op een fatbike raakte ernstig gewond bij een botsing met een automobilist. Het slachtoffer reed op zijn fatbike tegen het verkeer in, blijkt uit politieonderzoek. De auto en fatbike botsten tegen elkaar aan, waarna de jongen over de auto vloog en een stuk verder op de rijbaan belandde. Een verpleegkundige die in de buurt was, verleende eerste hulp. Daarna is de gewonde jongen met de traumahelikopter naar een ziekenhuis vervoerd. Hij is inmiddels buiten levensgevaar.
Regels en risico’s
Rondrijden op een opgevoerde elektrische fiets is verboden. Boven de 25 kilometer per uur mag de fiets geen elektrische trapondersteuning meer geven. Ook mogen fietsen geen motorvermogen hebben boven 250 watt en is het verboden om een gashendel te hebben waarmee je harder kan dan 6 kilometer per uur. Voldoet je voertuig niet aan deze regels, dan is het een bromfiets en moet het voertuig zijn gekeurd door de RDW. Ook gelden dan een helmplicht, een minimumleeftijd en een rijbewijsplicht.
Gebruik je dit voertuig toch als opgevoerde elektrische fiets? Dan loop je risico op een boete van € 310. Bij een 2e aanhouding betaal je niet alleen die boete, maar wordt je voertuig ook ingenomen. Daarnaast kan iedereen boven de 12 jaar hiervoor een strafblad krijgen. Bovendien zijn bestuurders van een opgevoerde elektrische fiets niet verzekerd, waardoor het veroorzaken van een ongeval kan leiden tot duizenden euro’s aan schade- en ziektekosten.
Campagne ‘t kan hard gaan
De campagne ‘’t kan hard gaan’ is specifiek gericht op jongeren en hun ouders. Zij worden via radiospotjes, sociale media en posters verteld welke risico’s ze lopen als ze de regels niet volgen. De posters worden op verschillende plekken verspreid, van bushokjes tot in scholen zelf. Gemeenten en scholen kunnen ze ook zelf aanvragen.
De campagne is één van de maatregelen die vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt genomen tegen het opvoeren van elektrische fietsen. Er wordt ook gewerkt aan nieuwe wetgeving voor een verbod op hard- en software waarmee snelheidscontroles bemoeilijkt of beïnvloed worden.
Daarnaast is er een lespakket ontwikkeld voor middelbare scholen. Verder wordt er uiteraard gehandhaafd door politie en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
Tweede kamer wil maatregelen
Een meerderheid van de Tweede Kamer wil een minimumleeftijd van veertien jaar voor bestuurders van een fatbike. Ook moet een helmplicht gaan gelden. Belangenorganisaties zien een stap in de goede richting, maar vragen om strengere regelgeving. De Kamer sprak eerder deze week met minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) over de gevaren van de fatbike. Een meerderheid bleek maatregelen te willen. Madlener liet het maken van een plan over aan de Kamer. VVD en NSC zijn daarom aan de slag gegaan met een voorstel. De PVV heeft laten weten dat te steunen.
Eerder zei Madlener dat het lastig is om juridisch onderscheid te maken tussen de fatbike en de elektrische fiets. Hij verwachtte dat een helmplicht daardoor ook zou gaan gelden voor e-bikegebruikers. Maar volgens VVD en NSC zijn er wel aanknopingspunten om het onderscheid te maken. De partijen geven de minister tot eind dit jaar de tijd voor de uitwerking.
Volgens belangenorganisaties gaan deze voorgestelde plannen niet ver genoeg. “We zijn zeker niet tegen bijvoorbeeld een helmplicht, maar je brengt daarmee niet het aantal ongelukken naar beneden”, zegt een woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland (VVN) tegen persbureau ANP. VVN wil een strengere controle op illegale fatbikes. Die zijn makkelijker op te voeren.
De Fietsersbond beschouwt fatbikes niet als normale elektrische fietsen, maar als brommers of scooters. Een woordvoerder van de bond pleit voor een strengere kwaliteitscontrole bij de import van fatbikes. Volgens de bond voldoen sommige fatbikes op het moment van de aankoop niet aan de wettelijke normen.
Politie pleit voor gezamenlijke aanpak
De politie vindt dat er meer moet worden gedaan dan alleen een voorlichtingscampagne. Iedereen heeft een eigen verantwoordelijkheid om ongelukken zoals in Kaatsheuvel te voorkomen. “Opgevoerde e-bikes zijn niet alleen een probleem van de politie”, stelt Myria van Lith. De portefeuillehouder Verkeer van de politie doet een dringend beroep op jongeren, ouders, fabrikanten, leveranciers en de wetgever om ook hun verantwoordelijkheid te nemen in het voorkomen van overlast en ongelukken met opgevoerde e-bikes. “Alleen met elkaar kunnen we de verkeersveiligheid vergroten.”
“Agenten zien geregeld verkeersongelukken met e-bikes”, zegt Van Lith. “In het begin zagen we vooral een stijging van het aantal incidenten, waarbij oudere verkeersdeelnemers met een elektrische fiets betrokken waren”, maar tegenwoordig zien we ook steeds vaker ernstige incidenten met zogenoemde fatbikes, die erg in trek zijn bij de jeugd. Ook zien we bij verkeerscontroles dat deze vervoersmiddelen vaak zijn opgevoerd.”
Minimumleeftijd en helmplicht
“Alle politie-eenheden zijn begin dit jaar uitgerust met nieuwe rollentestbanken, die geschikt zijn voor de controle van e-bikes, waaronder ook fatbikes,” vertelt Van Lith. “Maar alleen met handhaven los je dit probleem niet op. Verkeersveiligheid is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle ketenpartners, zoals wegbeheerders, gemeentes en het ministerie. Er moet duidelijke wet- en regelgeving komen. Zo pleiten wij als politie voor de invoering van een minimumleeftijd en een helmplicht voor bestuurders van fatbikes, net als bij brommers en snorfietsen.”
Eigen verantwoordelijkheid gebruikers en ouders
Weggebruikers hebben zelf ook een grote verantwoordelijkheid bij het veilig deelnemen aan het verkeer, vindt Van Lith. “Voer je e-bike niet op en let daar ook op bij je kinderen. Wat ouders vaak niet beseffen, is dat vooral een fatbike een gewild statussymbool is op scholen. Hoe harder je gaat, hoe stoerder je bent. Er is veel groepsdruk om je fatbike op te voeren, bijvoorbeeld met een opvoersetje of een app waarmee je de snelheidsbegrenzing aan en uit kunt schakelen. Hierdoor is het soms lastig aan te tonen dat bijvoorbeeld een fatbike is opgevoerd. Je kunt wel denken: dat doet mijn kind niet, maar wij komen het op straat vaak tegen. Bovendien dragen jongeren vaak geen helm en zitten ze er soms met meerdere personen op, wat het risico op ernstige ongelukken vergroot.”
Ook andere weggebruikers ervaren volgens Van Lith overlast van opgevoerde e-bikes. “Ze gaan vaak zo snel dat het moeilijk is om in te schatten wanneer ze bij je zijn. Het is dus niet alleen gevaarlijk voor de bestuurders, maar ook voor andere weggebruikers.”
Fabrikanten en leveranciers
Tot slot doet de portefeuillehouder Verkeer een beroep op de bedrijven in de e-bike-branche. “Fabrikanten en leveranciers moeten deugdelijke e-bikes op de markt brengen, die voldoen aan de wet- en regelgeving en die niet zijn op te voeren. Alleen met elkaar kunnen we de verkeersveiligheid vergroten.”