De voorlopige ongevalscijfers van 2022 laten een somber beeld zien. Uit de cijfers van STAR blijkt dat er afgelopen jaar 578 verkeersongevallen met een dodelijke afloop plaatsvonden. Ook het aantal ongevallen met één of meer gewonden als gevolg is hoger dan in 2019. Als reactie op dit nieuws buitelen organisaties over elkaar heen met voorstellen om het tij te keren. Vier oplossingsrichtingen springen eruit: Meer voorlichting, veilige wegen, meer handhaving en meer politieke aandacht (en geld) voor verkeersveiligheid.
Meer voorlichting en preventie
Veel verkeersongelukken worden veroorzaakt door te hard rijden, bellen achter het stuur en het rijden onder invloed van drank en drugs. Weggebruikers moeten zich aanpassen aan de drukte in het verkeer. Het helpt als fietsers zich bewust worden van de snelheid die zij hebben als ze bijvoorbeeld op een speed pedelec rijden. Alcoholgebruik, appen in het verkeer, helmplicht; de politie blijft hierop controleren en zal waar nodig bekeuren.
“Maar alleen met handhaven gaan we het niet redden, ook goede voorlichting kan helpen”, aldus een woordvoerder van de Politie. Vandaar de oproep aan de overheid en maatschappelijke organisaties, zoals Veilig Verkeer Nederland, de ANWB en de Fietsersbond: Besteed meer aandacht aan preventie.
Veiligere infrastructuur
Een van de oorzaken van het toegenomen aantal ongevallen is dat het weggebruik is toegenomen en veranderd. “Het is gewoon drukker op straat”, een woordvoerder van de Politie. Naast de toename van de mobiliteit zijn er ook andere vervoersmiddelen bijgekomen, zoals e-bikes en fatbikes. En allerlei soorten elektrische scooters en stepjes.
Dat vraagt om een andere inrichting van fietspaden en wegen. De politie heeft daarom een appèl op gemeenten en provincies gedaan: onderzoek of de wegen of fietspaden in de eigen regio nog voldoen aan de veiligheidsnormen. Het zijn vooral lokale wegen en de N-wegen, waar veel slachtoffers vallen.
Meer alcoholcontroles
Momenteel rijdt 2,6 procent van de automobilisten tijdens weekendnachten rond onder invloed van alcohol, blijkt uit een deze maand verschenen rapport van het SWOV. Dat is bijna twee keer zoveel als de 1,4 procent in 2017. Ook uit politiecijfers blijkt dat het aantal bestuurders onder invloed toeneemt de laatste jaren. In 2022 betrapte de politie tot en met november bijna 40.000 mensen op rijden onder invloed. Daarmee zijn we terug op het niveau van 2012. In 2021 schreef de politie 31.600 processen-verbaal uit voor rijden onder invloed.
Het Trimbos-instituut is voorstander van de terugkeer van grootschalige alcoholcontroles. “Mensen moeten meer voelen dat ze het risico lopen gepakt te worden als ze rijden onder invloed. Zo’n controlefuik geeft vaak een hoop reuring. Dat zorgt ervoor dat mensen een andere inschatting maken.” Ook bij Veilig Verkeer Nederland zijn ze een groot voorstander van de fuik. “Wat ons betreft mogen die meteen terug”, zegt een woordvoerder.
Roep om terugkeer alcoholslot
Het alcoholslot moet na een afwezigheid van zeven jaar weer terugkeren om het groeiende aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. Daarvoor pleiten Veilig Verkeer Nederland (VVN) en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (Stap). Ook diverse Kamerleden zien heil in een comeback.
Het alcoholslot is een apparaatje in de auto waarin een notoire drankgebruiker voor vertrek moet blazen. Als blijkt dat iemand wederom te veel heeft gedronken, start de motor niet. Ook tijdens het rijden moet de automobilist meerdere malen blazen om fraude te voorkomen.
Het alcoholslot was omstreden, omdat het inbouwen voor de rekening van de automobilist kwam. Die kosten, zo’n 5000 euro, konden niet alle drankrijders opbrengen. Omdat ze daardoor hun rijbewijs kwijtraakten, verloren ze soms ook hun baan, met alle gevolgen van dien. De Raad van State vond dat buitenproportioneel en haalde in 2015 een streep door de maatregel. Daardoor kwam er na vier jaar een einde aan het alcoholslot.
Meer prioriteit voor verkeersveiligheid
De Nederlandse verkeersorganisaties zijn het erover eens dat verkeersveiligheid hoger op de politieke agenda moet komen te staan. Ze hebben recent een manifest aangeboden aan het kabinet waarin gesteld wordt dat verkeersveiligheid weer topprioriteit moet worden. “We waren ooit de beste in Europa, dat hebben we een beetje laten afzakken. Dat heeft onder meer te maken met corona en de energiecrisis, dus de accenten bij het kabinet liggen anders. Maar er moeten nu ook keuzes gemaakt worden om de verkeersveiligheid in goede banen te krijgen.”