Het recht op vrije advocaatkeuze op basis van een rechtsbijstandverzekering gaat niet zover dat een consument altijd zelf op kosten van de verzekeraar een advocaat kan kiezen. Er moet een relatie zijn met een administratieve of gerechtelijke procedure, zo bepaalde de Commissie van Beroep van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) in een door rechtsbijstandverzekeraar DAS ingesteld beroep.
Het ging in deze zaak om een atlete die een sportrechtspecialist (advocaat) had ingeschakeld om een publicatie over haar te laten rectificeren. De kosten claimde ze bij DAS. De rechtsbijstandverzekeraar weigerde deze te betalen, omdat er geen procedure was gevoerd. Volgens de voorwaarden van de rechtsbijstandverzekering kan de verzekerde alleen bij een administratieve of gerechtelijke procedure zelf een advocaat kiezen op kosten van de verzekeraar.
Geschillencommissie Kifid
De atlete stapte naar de Geschillencommissie van het Kifid. Die oordeelde in maart van dit jaar dat een verzekerde ook in een buitengerechtelijke procedure recht heeft op vrije advocaatkeuze. Rechtsbijstandverzekeraars dienden derhalve de advocaatkosten voor buitengerechtelijke procedures te vergoeden. Dat oordeel is nu onderuitgehaald door de Commissie van Beroep.
Europese regelgeving
De Commissie houdt vast aan de lijn van bestaande Europese regelgeving en jurisprudentie, zo blijkt uit de uitspraak. Volgens de Europese richtlijn over rechtsbijstandverzekeringen is het recht op vrije advocaatkeuze beperkt tot gerechtelijke of administratieve procedures. De Commissie van Beroep concludeert dat de uitleg van de Geschillencommissie niet strookt met de ruimte die de Europese richtlijn biedt aan verzekeraars om het recht op vrije advocaatkeuze te beperken. Een verzekeraar mag in een natura-rechtsbijstandverzekering de vrije advocaatkeuze beperken tot de rechtsbijstand in een gerechtelijke of administratieve procedure.
In de klachtzaak van de atlete is die beperking in de voorwaarden van de rechtsbijstandverzekering vermeld en heeft DAS de kosten van de sportrechtspecialist voor het laten rectificeren van een publicatie terecht afgewezen.
Reactie Verbond
Het Verbond is blij dat er een duidelijke, gebalanceerde uitspraak is gekomen, waarin het belang van een goede toegang tot het recht en de rol van rechtsbijstandsverzekeraars wordt erkend. Met de uitspraak wordt ook recht gedaan aan het kenmerkende natura karakter van de dienstverlening van rechtsbijstandsverzekeraars in Nederland, zoals in de Europese regelgeving is bedoeld.
