Veteranen die na een missie getraumatiseerd terugkeren moeten vijf jaar na invoering van de Veteranenwet nog steeds vechten voor erkenning en financiële compensatie. De frustraties bij ex-militairen stapelen zich op, blijkt uit een rondgang langs veteranen, vakbonden, advocaten en politici.
De problemen doen zich vooral voor bij het verkrijgen van een speciaal Militair Invaliditeitspensioen (MIP) en het uitkeren van schadebedragen. Zo hebben veteranen het gevoel dat ze jarenlang aan het lijntje worden gehouden voordat ze duidelijk hebben over hun invaliditeitspensioen. Wachttijden voor keuringen zijn flink opgelopen, wat leidt tot grote onzekerheid bij veteranen en uitstel van zorg. En er klinkt stevige kritiek op het werk van verzekeringsartsen die soms zelfs twijfelen of veteranen wel getraumatiseerd zijn geraakt op missie terwijl hun behandelend artsen daar klip en klaar over zijn.
Uit cijfers van Defensie blijkt dat 115 veteranen op dit moment een conflict hebben met hun werkgever over hun MIP en in een bezwaarprocedure terecht zijn gekomen. Dat aantal kan de komende maanden nog oplopen; er zijn nog 220 nieuwe aanvragen voor een MIP in behandeling. Ook is Defensie met 348 veteranen in gesprek over een schadevergoeding. Daarbij loopt op dit moment geen enkele bezwaarprocedure, maar sommige veteranen beklagen zich er wel over dat Defensie zich keihard opstelt. Veteranen raken daardoor nóg meer in de problemen op hun werk, in hun relatie, met verslavingen of crimineel gedrag. “Defensie is doorgaans weinig bereid om mee te denken met de veteranen en voeren op onnodig veel punten verweer. Dit tot grote frustratie van de veteraan die eindelijk tegemoetkoming verwachtte”, zegt June van Oers van SAP Letselschade Advocaten.
Murw
Sommige veteranen gooien murw geslagen de handdoek in de ring, merkt de advocate. “Ze wachten lang op erkenning en genoegdoening. Daar loopt het mis. Defensie zegt: ‘Als je het niet eens bent, ga je maar procederen’. Veteranen zeggen: ‘Laat het maar, ik kan niet meer. Accepteer het voorstel maar’.”
Wat meespeelt, zegt letselschadeadvocaat Vincent Dolderman (Dolderman Letselschade Advocaten), is dat advocaatkosten tot maximaal 7500 euro worden vergoed en ex-militairen onder druk het bod accepteren als het eind van dit budget in zicht is. “Anders kost het ze zelf geld en dat hebben ze vaak niet.’’ Ook hij merkt dat er veel discussie is over schaderegelingen, zeker bij veteranen die er pas veel later dan hun uitzending achter komen dat psychische klachten veroorzaakt zouden kunnen zijn door hun uitzending. Met name die groep loopt tegen het probleem aan dat de concrete schade moeilijk te bewijzen is.
Een ander groot probleem is volgens hem de soms moeilijke discussies met verzekeringsartsen wat de veteranen nu precies mankeren. Dolderman: “Ik krijg weleens het gevoel dat verzekeringsartsen niet meer van een eerste indruk zijn af te brengen.” Zo kreeg een verzekeringsarts er onlangs van langs in een rechtszaak die zeven jaar duurde en waarin de rechter vaststelde dat het trauma gerelateerd is aan het werk. Uiteindelijk bekritiseerde een onafhankelijke deskundige de ‘vooringenomen’ houding van de verzekeringsarts.
Sommige belangenbehartigers stappen inmiddels bij elke inschattingsfout van de verzekeringsarts naar de medische tuchtraad om ze op de vingers te laten tikken. Zo ver gaat letselschade-expert Berth Groot (Letselschade.com) niet, maar ook hij ziet dat veteranen gedwarsboomd worden in het opnieuw oppakken van hun leven. “Ik heb een cliënt die jarenlang heeft rondgezworven omdat hij niet wist dat hij PTSS had. Vanaf 2014 wil hij stappen maken met zijn behandeling, maar er moet eerst een medische eindtoestand komen. Dat duurt drie jaar. Ondertussen wordt hij steeds weggestuurd als hij zorg wil.”
Actie
Vakbonden en politici krijgen ook signalen dat Defensie niet altijd genereus omgaat met getraumatiseerde veteranen waardoor er onbegrip ontstaat. Ze pleiten voor actie. Jean Debie van Vakbond VBM wil een groot onderzoek. “De afgelopen jaren is er veel verbeterd in de veteranenzorg, maar het zicht op waar we nu precies staan heeft niemand.’’
Ook regeringspartij CDA vindt dat het kabinet aan de bak moet om te zorgen dat de oud-militairen snel duidelijkheid krijgen en niet aan hun lot worden overgelaten. Kamerlid Hanke Bruins Slot vindt met name de wachttijd – die is opgelopen van één naar twee jaar – ‘onwenselijk voor kwetsbare veteranen’ en gaat Kamervragen stellen aan minister Ank Bijleveld van Defensie. “Juist voor deze groep mensen geldt een bijzondere zorgplicht, zoals is vastgelegd in de Veteranenwet. Toch is er een groot aantal veteranen die hier tegenaan loopt.’’
Defensie laat in een reactie weten dat de zorg voor veteranen beter is dan wat elke andere Nederlander krijgt aangeboden. Misschien wel de beste uit de wereld, vindt kolonel voor Veteranenbeleid Richard Boskeljo. Cijfers bevestigen dat volgens hem. Veteranen geven de kwaliteit van hun leven een ruime voldoende. Dat de getraumatiseerde veteranen niet allemaal positief zijn, is volgens hem mede te verklaren door het ziektebeeld. “Uit onderzoeken blijkt dat veteranen die psychisch beschadigd zijn, de wereld negatiever zien dan het in werkelijkheid is.” Boskeljon wil de problemen zeker niet bagatelliseren. Hij erkent dat de wachttijden voor keuringen korter moeten. Er waren te weinig keuringsartsen, maar inmiddels zijn er extra aangesteld. Er zijn er nu 10 beschikbaar vanuit het pensioenfonds en 9 vanuit Defensie zelf. Ook is begonnen met een evaluatie over de afwikkeling van schadevergoedingen en wordt onderzocht of bij veteranen met psychische klachten sneller een medische eindsituatie kan worden vastgesteld. Boskeljon benadrukt dat Defensie veteranen zeker niet in de kou laat staan. Ook als procedures voor een invaliditeitspensioen lang duren, is er een financieel vangnet met voorschotten. Bij schadevergoedingen probeert Defensie er altijd ‘in goed overleg’ uit te komen. Defensie bestrijdt dat er sprake is onwil, zoals sommige belangenbehartigers stellen. “De onvrede komt soms ook voort uit verkeerde verwachtingen die worden gewekt van de zijde van belangenbehartigers.”
Volgens Defensie is het belangrijk dat veteranen met psychische problemen zich snel melden en er niet jaren mee rond blijven lopen. Dat is in het belang van de behandeling, maar ook om te voorkomen dat er problemen ontstaan bij het afwikkelen van het pensioen en schadeclaims. En dan nog zullen medische en juridische procedures soms complex en langdurig zijn. Dat specialisten en verzekeringsartsen onbedoeld van perspectief wisselen, komt daarbij ook voor. Volgens Defensie speelt dat ook bij de zorg voor niet-militairen. Huisartsen stellen daarin soms ook andere diagnoses dan Arbo-artsen.
(Bron: AD)