Vertegenwoordigers van bedrijven die hartkleppen, pacemakers en knieprotheses maken, helpen mee bij operaties. Ze houden wonden open, trekken spieren opzij en zuigen bloed af, terwijl niet bekend is of de vertegenwoordigers wel voldoende zijn geschoold. 

Deze bevindingen komen naar boven na een gesprekken die onderzoeksplatform Argos en Small Stream Media voerden met artsen en inkopers bij ziekenhuizen.

Hoe vaak vertegenwoordigers van implantatenproducenten aanwezig zijn op operatiekamers is niet bekend. Maar uit de rondgang van Argos blijkt dat hun aanwezigheid zeker geen uitzondering is. Hoogleraar patiëntveiligheid Jan Klein heeft het zelf als anesthesioloog meegemaakt. Bij een operatie stond naast de chirurg een vertegenwoordiger van Medtronic, dat onder meer hartimplantaten verkoopt. De vertegenwoordiger was van huis uit historicus. Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is dat niet tegen de regels. Er zijn namelijk geen kwaliteitseisen voor vertegenwoordigers op de operatiekamer.

Operatiehaken
Terwijl zij soms medische handelingen verrichten. De vertegenwoordiger waar Klein over sprak, “stond in het steriele veld, naast de chirurg, adviseerde hem, maar had tegelijkertijd operatiehaken beet en implanteerde een soort pacemaker tegen chronische pijn,” zegt Klein tegen Argos.

Dat laatste is onacceptabel, stelt de Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV). “Daar zijn zij niet voor. Dat staat haaks op het standpunt van de NOV.” De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zegt niets weten van handelingen op de operatiekamer door vertegenwoordigers van implantaatproducenten.

De hoofdinkoper van het inmiddels gesloten Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam, Frans Smits, stelt tegenover Argos dat artsen het soms eng vinden om zonder een vertegenwoordiger te opereren. Zij hebben immers veel kennis over het implantaat. “Het gaat wringen op het moment dat een arts een voorkeur heeft voor een leverancier vanwege de ondersteuning. Het is een sterke relatiemarkt. Het is niet hard te maken of het meer is dan een relatiemarkt, als je begrijpt wat ik bedoel.”

Belangenverstrengeling
Smits doelt op belangenverstrengeling. Een Amerikaanse studie uit 2016 laat zien dat zien dat er een verband is tussen verkopers op de operatiekamer en een verhoogd gebruik van cardiologische producten. Volgens de onderzoekers houden artsen vast aan één merk terwijl er betere en goedkopere alternatieven zijn. Daarom zijn in een aantal ziekenhuizen in Amerika vertegenwoordigers niet langer welkom op de operatiekamers. Iets dat heeft geleid tot kostenbesparing.

Patiënten blijken niet altijd op de hoogte dat er een vertegenwoordiger van bijvoorbeeld een hartklep meewerkt aan de operatie. Dat hoeft volgens de IGJ ook niet omdat er geen informatieplicht is. 

Argos
De uitzending van Argos is vandaag van 14:00 tot 15:00 te beluisteren op Radio 1.

(Bron: Trouw)