Tienduizenden vrouwen hebben een verhoogde kans op borstkanker. Zij hebben dicht borstklierweefsel, en daarom ruim twee keer zoveel kans op borstkanker. Maar dit wordt ze niet verteld. En op een mammografie is borstkanker minder goed te zien. Consumentenprogramma Radar (AVRO-TROS) besteedde aandacht aan de kwestie.
Meer dan honderd vrouwen hebben bij Radar gemeld dat er tumoren gemist zijn, sommigen zijn nu ongeneeslijk ziek. Een MRI spoort veel meer tumoren op en zou de levens van honderden vrouwen kunnen redden, maar dit wordt in Nederland niet ingezet.
In 2019 was al duidelijk dat een MRI honderden levens kan redden. Uit langdurig onderzoek van UMC Utrecht bleek dat een MRI vele malen beter werkt dan een mammografie. In dat onderzoek is door het Erasmus MC uitgerekend dat door 1000 vrouwen met zeer dicht borstweefsel iedere twee jaar naast de mammografie ook een MRI aan te bieden, 28 meer gevallen van borstkanker worden gevonden. Naar schatting zou dit bij deze 1000 vrouwen 8 levens redden. Bij de 80.000 vrouwen met zeer dicht borstklierweefsel die jaarlijks meedoen aan het bevolkingsonderzoek zou een MRI dus 640 levens kunnen redden.
Gezondheidsraad: Geen MRI inzetten
Desondanks wordt een MRI, op advies van de Gezondheidsraad, niet ingezet. “We hebben geoordeeld dat de voordelen van de MRI opwegen tegen de nadelen, maar we hebben ook gekeken naar de uitvoerbaarheid en het bleek door tekort op de arbeidsmarkt niet mogelijk om elke twee jaar alle vrouwen een MRI te geven”, vertelt de Gezondheidsraad aan Radar.
Op advies van de Raad wordt nu een nieuw onderzoek uitgevoerd naar andere methodes om borstkanker op te sporen: een verkorte MRI-scan of mammografie met contrastvloeistof. Het gaat nog zeker zeven jaar duren voordat dit onderzoek is afgerond. Omdat de MRI niet wordt aangeboden, adviseert de Gezondheidsraad ook om vrouwen in het bevolkingsonderzoek niet te vertellen wat de dichtheid van hun borsten is. “Er moet eerst handelingsperspectief komen”, vindt de Raad.
In de VS verplicht om dichtheid te melden
Nederland is wat dat betreft een vreemde eend in de bijt, want in 10 andere Europese landen – waaronder Hongarije – krijgen vrouwen wél te horen wat hun borstdichtheid is. In de Verenigde Staten is het sinds september dit jaar verplicht om vrouwen deze informatie te geven.
Reactie staatssecretaris Karremans
“Ik begrijp heel goed dat er veel ongerustheid en onvrede is over het gebrek aan terugkoppeling naar vrouwen met zeer dicht borstweefsel in het borstkankerscreeningsprogramma. Dit is een belangrijk onderwerp, en de zorgen die vrouwen hierover hebben, zijn heel begrijpelijk. Bij bevolkingsonderzoeken is het gebruikelijk dat alleen informatie wordt teruggekoppeld als je op basis van deze informatie verdere stappen kunt nemen. Dit beleid is gebaseerd op het advies van de Gezondheidsraad, die op zijn beurt kijkt naar internationale criteria, onder andere van de Wereldgezondheidsorganisatie. Hoewel het niet meten en terugkoppelen van de borstdichtheid aan vrouwen een weloverwogen keuze is, begrijp ik de zorgen van de groep vrouwen die het betreft heel goed. Ik vind dit een lastig dilemma. Om die reden ga ik hierover in gesprek met verschillende betrokkenen, zoals de Borstkankervereniging, de Gezondheidsraad en radiologen. Tegelijkertijd werken we hard door aan structurele verbetering van het bevolkingsonderzoek voor deze groep vrouwen door middel van een proefbevolkingsonderzoek met extra screeningstechnieken.”
Petitie
Borstkankervereniging Nederland is een petitie gestart om vrouwen de dichtheid van hun borstklierweefsel te vertellen én aanvullend onderzoek aan te bieden. De petitie ‘Dicht borstklierweefsel’ is inmiddels ruim 40.000 keer ondertekend. De petitie wordt op 21 november aangeboden aan de staatssecretaris.